AMERİKA’NIN GÖKYÜZÜNDEKİ GÖZÜ LOCKHEED SR-71 BLACKBIRD
Lockheed SR-71 Blackbird, soğuk savaş dönemi Amerikan casus uçağıdır. Blackbird’ü diğer casus uçaklarından ayıran en büyük özelliği, en hızlı jet uçağı (Mach* 3 ve bazı durumlarda daha hızlı) olmasıdır. Blackbird, 2 Pratt- Whitney J58 turbo ramjet motoru ile güçlendirilmiştir. 1990’da yapılan bir hız testi sonucunda 5682 km’den fazla hıza ulaştığı tespit edilmiştir. 5682 km, 1138 km hız yapabilen günümüz F-35C model jeti alev topuna dönüştürür. Lakin test sırasında motorda yanmayı geçelim uçakta hareket kabiliyetinde değişim bile görülmemiştir. Blackbird denmesinin sebebi ise uçağın radar yansımalarını engellemek ve düşman hakkında espiyonaj amacıyla siyah renk verilmesindendir. 25.000m irtifa kazanabilmesi, füze şaşırtma sistemleri, 155.000 km alanı kapsayacak imkanı veren algılama cihazları, kızılötesi kameralar, sıcaklık algılayıcıları ve sahanın anında aktarılmasına yarayan vericiler en önemli özelliklerindendir. SR-71, kendi türü içinde en hızlı(3529.6 km) ve en yüksek irtifaya(25.929m) ulaşabilen insanlı uçaktır. Peki bu Amerikan şaheseri kimdir, nereden gelir? Bu soruların cevabını bulmak için dünyanın nükleer füze başlıkları sırtında olduğu döneme, yani soğuk savaşa bakmamız gerek.
BLACKBIRD'ÜN TARİHÇESİ
Blackbird’ün tarih sahnelerine giriş yapması, 1960 ‘da olan bir global faciaya dayanmaktadır. 1960 yılında, bir ABD U-2 casus uçağının, Sovyetler Birliği tarafından düşürülmesi büyük bir kriz yaratır. ABD tarafı,her ne kadar inkar edip uçağın hava araştırma uçağı olduğunu söyleseler bile Kremlin*, uçağın ve pilotun fotoğraflarını dünyaya yayar. Fotoğrafların dünya basınına sızdırılması ABD tarafında uluslararası dev bir polemik yaratmasına sebep olmuştur. Polemik, ABD’nin daha yüksek irtifalarda ve daha hızlı uçabilen casus uçağı yaratma arzusunu kamçılamıştır. Böyle meşakkatli bir işin tasarımı Clarence ‘Kelly’ Johnson ve Skunk Works* adında bir AR-GE grubu üstlenmiştir. Böylece ilk Blackbird olan A-12 , 30 Nisan 1962’de(?) ilk kez havalanmış oldu.Hizmet verdiği süre boyunca toplam 32 adet üretilmiştir. Hizmete 1966’da giren Blackbird, 1998-1999 yıllarında, son kez NASA’nın yüksek irtifa ve hız araştırması için kanatlandıktan sonra emekliye ayrılmıştır. Günümüzde Blackbird filosundan kalan uçaklar, müzelerde sergilenmektedir.
BLACKBIRD'ÜN SORUNLARI
Atalarımızın ‘Her sefanın bir cefası var’ sözü, ne yazık ki Blackbird için de geçerlidir. Blackbird’ün, kendi içinde bilinen ısı ve yakıt problemleri mevcuttu. Isı probleminin sebebi, uçağın Mach 3.2 hızına ulaştığında meydana gelen aşırı ısınmadır. Mach 2 hızına gelindiğinde genel olarak uçaklarda kullanılan alüminyum alaşımını deforme etmeye başlar. Isı sorunu, alüminyum gibi olup ama ısınma noktası daha yüksek olan titanyum ile çözülmüştür. Isı sorunundan ötürü dolaylı olarak oluşan bir diğer sorun yakıt problemidir.Gövdede yayılan sıcaklık, yakıtı tetikleyip uçağı içten patlatabileceğinden dolayı Blackbird, normal yakıt kullanamazdı .Bu sorunun çözümü, sadece süpersonik jetlerde kullanılan JP-2 yakıtı ile çözülmüştür.
Mach: Akışkanlar mekaniğinde hareket halinde bir cismin hızının, cismin bulunduğu şartlardaki ses hızına oranı
Kremlin: Rusçadan çevrildiğinde kale anlamına gelir lakin günlük dilde Rus hükümeti anlamına gelir.
Skunk Works: Lockheed Martin’in İleri Gelişim Programları’nın resmi takma adı.
Dipnot: 1 yıl evvelden yazar arkadaşım Bora Bostancı‘nın aynı konu hakkındaki araştırmalarını okumak isterseniz https://blog.egesavtek.com/sr-71-blackbird/ linkine gitmeniz yeterlidir.
