TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU ve ORMAN YANGINLARIYLA MÜCADELE:
Türkiye coğrafi konum olarak Akdeniz kuşağında bulunan bir ülkedir. Bu nedenle ülkemizin özellikle güney ve batı kesimlerinde yaz ayları oldukça sıcak ve kurak geçmektedir. Bu durum orman yangınlarına zemin hazırlamaktadır. İnsanların bilinçsiz hareketleri, terör ve kundaklama gibi farklı etmenler de eklendiğinde ormanlarımız yaz aylarında yangın tehditleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Türkiye’de orman yangınları ile mücadele T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı ile bu bakanlığa bağlı Orman Genel Müdürlüğü uhdesindedir. Bu kurumlar orman yangınlarıyla mücadele için Türk Hava Kurumu başta olmak üzere pek çok kurum ve kuruluş la iş birliği yapmakta ve bu kurumlar arasındaki koordinasyonu sağlamaktadır.
HAVADAN YANGIN SÖNDÜRME FAALİYETLERİ:
Yangınla mücadelede öncelik yangının çıkmasını önleyecek önlemler almaktır. Bunun için eğitimler verilir, yangına sebebiyet verebilecek durumlarda önlem alınır. Ancak yangının çıkması durumunda mümkün olan tüm kanallardan müdahale edilir. Orman yangınlarına müdahale edilirken karada bulunan ekipler, iş makineleri ve arazözler; eğer yangın deniz ya da göl gibi bir su kaynağına yakınsa bu iş için tasarlanan gemiler ve hava araçları kullanılır.
Orman yangınları ile mücadelede havadan yapılan müdahaleler oldukça önemlidir. Yangının çıktığı konum, arazinin ve ormanın özelliklerine göre faklı türde hava araçları daha etkili olabilmektedir. Örneğin çıkan yangın deniz ya da göl gibi amfibik uçakların su alabilecekleri bölgeye yakın değilse helikopterlerle daha kısa sürede müdahale edilebilmektedir. Çünkü helikopterler Orman Bakanlığı tarafından hazırlanmış özel havuzlardan da su alabilmektedir. Helikopterlerin dezavantajı ise taşıyabildiği su miktarının uçaklara göre daha az olması ve pervane rüzgarının bazı durumlarda yangının şiddetini artırmasıdır. Uçaklarla orman yangınlarına müdahale ise diğer havacılık operasyonlarına göre daha farklı ve risklidir. Bu sebeple yangınla mücadele için özel olarak tasarlanmış farklı boyut ve özelliklerde uçaklara ihtiyaç duyulmaktadır. Bazı durumlarda daha yüksek miktarda su taşıyabilen uçaklara bazı durumlarda da daha az su taşıyan fakat yangına daha keskin bir açıyla yaklaşarak taşıdığı suyu keskin manevralarla yakından atabilecek uçaklar etkin çözüm olmaktadır. Bu nedenle orman yangınlarına havadan müdahalenin tek bir araçla yapılması mümkün değildir. Envanter portföyünün geniş olması, farklı büyüklük ve tipte birden fazla hava aracıyla müdahale yangının daha hızlı bir şekilde kontrol altına alınmasını sağlamaktadır.
Ülkemizin yangın söndürme uçağı filosunda CL-215 tipi amfibik uçaklar Türk Hava Kurumuna bağlı Gökçen Havacılık tarafından işletilmektedir.
CL-215’İN TARİHİ ve GENEL ÖZELLİKLERİ:
CL-215 ilk uçuşunu 23 Ekim 1967’de yaptı ve 1969 yılında seri üretime girdi. İlk teslimat Fransız Sivil Savunma Ajansına yapıldı ve 1990 yılına kadar üretilmeye devam etti. Daha sonra yerini daha modern ve yetenekli olan CL-415’lere bıraktı. Bugüne kadar 125 uçak imal edildi. Uçağın günümüzdeki başlıca kullanıcıları Kanada, ABD, Yunanistan, İspanya ve Türkiye’dir. Uçak, gücünü iki adet Pratt & Whitney Twin Wasp R-2800 piston motordan almaktadır ve saate 800 litre yakıt tüketmektedir. Hem suya hem de karaya iniş yapabilen bu uçak 1436 galon/5436 litre suyu 12 saniye içerisinde gövdesindeki su depolarına doldurabilmektedir. CL-215’in gövdesi ahşaptan üretilmiştir ve gövde tasarımı bir tekneyi andırmaktadır. Ahşaptan üretildiği için korozyondan daha az etkilenmektedir.
CL-215’İN VARYANT ve MODERNİZASYONLARI:
CL-215T:
CL-215-T, CL-215’in piston motorlarının türbin motorlar ile değiştirilerek gücünün artırıldığı versiyondur. Pratt & Whitney PW123AF motorları ile çeşitli kitler takılarak uçağın ömrü uzatılmakta ve performansı artmaktadır.
CL-415EAF: Mevcut CL-215 ve 215T uçaklarına uygulanabilen bir modernizasyon paketidir. Bu modernizasyon ile uçaklara daha gelişmiş türbin motorları takılmakta ve EFIS aviyonik paketi entegre edilmektedir. Bu sayede mevcut uçakların maksimum kalkış ağırlığını artırmak için hidrolik sistemleri, uçuş yüzeyleri ve aviyonikleri güçlendirilmekte ve uçaklar daha performanslı hale gelmektedir.
TÜRKİYE’NİN CL-215 FİLOSU:
Türkiye’nin elinde toplam 9 adet CL-215 uçağı bulunmaktadır. Türk Hava Kurumu envanterindeki bu uçaklar uzun yıllar boyunca Orman Bakanlığı tarafından kiralanarak kullanılmıştır. Ancak Türk Hava Kurumunun mali yapısı bozulduktan sonra bakımsız kalmış ve uçamaz hale gelmiştir. 2021 yılında çıkan orman yangınlarının çok zor bir şekilde kontrol altına alınması bu uçakları tekrar gündeme getirmiş ve dönemin Orman Bakanı Bekir PAKDEMİRLİ bu uçakların uçamaz durumda, atıl ve verimsiz olduğunu iddia etmiş ve bakanlığın farklı kanallardan kiralama yaptığını söylemiştir. Yoğun kamuoyu tepkisi sonucunda 9 uçaktan faal hale getirilebilir olan 6 uçağın TUSAŞ ve THK Teknik iş birliği ile yeniden faal hale getirilmesine karar verilmiştir. Daha iyi durumda olan 3 uçak faal hale getirilmiş ve Temmuz 2022 itibarıyla 1 uçağın daha faal hale gelmesiyle 4 uçak Orman Bakanlığına TUSAŞ ve THK kanalıyla kiralanmıştır. Diğer 2 uçağın bakımı da önümüzdeki yıllarda tamamlanarak TUSAŞ ve THK’nin gayretleriyle uçar duruma gelecektir.
KAYNAKÇA:
ARDA MEVLÜTOĞLU
TOLGA ÖZBEK
TAKE OFF CHANNEL
http://www.thkgokcen.com.tr/CL-215.pdf
http://www.thkgokcen.com.tr/hakkimizda.html
