MR nedir ve nerede kullanılır?
Tıp alanında ilk görüntülemeyi Raymond Damadian tarafından elde edilmiştir.
MR yani Manyetik Rezonans Görüntüleme(MRG), güçlü mıknatıslar, radyo dalgaları, bunları denetleyen ve düzenleyen bilgisayar ile vücudun ayrıntılı görüntülemesi sağlayan cihazdır. Genellikle tıpta yumuşak bölgeleri görüntülemek için kullanılır. Bunlar merkezi sinir sistemi ve kas, iskelet sistemleridir. Menisküs, bel fıtığı gibi rahatsızlıkların yanı sıra her türlü nörolojik hastalıkların değerlendirmesinde sıkça kullanılır. Manyetik rezonans görüntülemenin Fonksiyonel MR, Difüzyon-Perfüzyon Ağırlıklı MR, MR Spektroskopi gibi farklı çeşitleri de vardır.
Dünyada ilk MR görüntüsü, ünlü Kimyacı Paul Lauterbur tarafından 1972 yılında elde edilmiştir. Bu görüntüsüyle kanserli fare dokusunun normal dokudan daha fazla hidrojen içerdiğini gösterdi.
-MR çalışma prensibi (nasıl çalışır)?
İçerdiği güçlü mıknatıslar sayesinde oluşturduğu manyetik alanla istenilen bölgede bulunan hidrojen atomlarını uyararak radyo dalgalarının oluşmasını sağlar. Bu radyo dalgaları istenilen bölgenin kesitini bilgisayar yardımıyla oluşturulur. Anlık o bölgenin fotoğrafını çekerler farklı açılarda çekip birleştirince hareketli bir sonuç elde etmiş olunur.
Elektromanyetik spektrum
Ek bilgi : Radyo dalgaları frekansı düşük, dalga boyu büyük olan dalgalardır. Yanda göründüğü gibi de elektromanyetik spektrumunda radyo dalgaları en başta en zararsız olan dalgalardır. Gama ışınının çok zararlı olduğunuz zaten biliyoruz.
-MR’ın yararları ve zararları nelerdir?
Sağlıklı bir bireye(gebeler dahil) bilinen bir zararı yoktur. Hayati tehlikeye neden olabileceğinden dolayı bazı koşullarda MR çektirilmesi önerilmez. Bu koşullar;
- -Organ gelişiminin gerçekleştiği ilk üç ay
- -Metal etkileşimi olan (mıknatıs,metal protez,kalp pili vb.)
- -Göz içinde yabancı madde bulunması
- -Ateşli silah yaralanmaları(uygunsuz metal içermesi)
- -Kalıcı dövme sahibi kişiler
Yararlarına bakacak olursak en basitinden bazı durumlarda ameliyat gerektirmeden vücudun içinin görüntülenmesi ve teşhisin erken konulup, tedavi sürecinin hızlanmasına yardımcı olur. Bu da gereksiz ameliyatların önüne geçer.
-Peki neden MR tercih edilir?
Ameliyatsız istenilen dokuyu görmemize olanak sağlaması ve zararsız olmasından dolayı tercih edilir. Kendi hayatımdan örnek verecek olursam bir takım diz ağrılarından dolayı gittiğim doktor, MR sonuçlarımı görmek istediğinde çektirdim ve sadece çapraz bağlarda zedelenme olduğunu, ameliyat gerektirmediğini söyledi. MR olmamış olsaydı bu durumu bilemeyip ameliyat ile açıp bakmaları gerekecekti dolayısıyla gereksiz ameliyat olmuş olacaktım. Ayrıca yapılan tedavi yöntemlerinin ilerleme sürecini incelemek için de tercih edilir.
-MR’dan korkmalı mıyız? Biz MR’ın içindeyken neler olur?
Daha önce hiç MR çektirdiniz mi? Çektirdiyseniz onun içindeyken hareketsiz kalmanız gerektiğini söylerler ve MR çekilecek bölgeye özel aparat(alıcı) takılır. Çektirmediyseniz hiç sorun değil hemen başlayabiliriz çünkü ön hazırlık gerektirmiyor öyleyse bir MR çektirelim. ?
- -Odaya girmeden önce üzerimizde bulunan metal eşyaları bırakmalıyız yoksa dev bir mıknatıs olan MR cihazına yapışacaktır bu da sağlıklı bir görüntünün oluşumunu engelleyecektir.
- -MR cihazına ait yatak kadar rahat olmayan masa kısmına yatıyoruz ve istenilen bölgeye özel alıcı diyebileceğimiz aparalar takılıyor.
- -Şimdi her şey hazır geriye kalan görevli kişini yaptığı ayarla birlikte odadan çıkıp MR cihazını çalıştırmak. Bu arada bizde yavaşça MR’ın içine doğru hareket ediyoruz.
- -Çalışmaya başlayınca belirli yüksek sesler gelir biraz can sıkıcı olsa da bir süre sonra alışıyoruz. Bu seslerin neden oluştuğunu hep merak etmiştim ve biraz araştırınca gördüm ki sadece mıknatısların içinde bulunan tellerin üzerinden geçen akımlardan dolayı çıkan ses olduğunu öğrendim. Bu akım belirli aralıklarda verildiğinde kesik kesik ses, biraz uzun süreli verince uzun süreli ses çıkıyormuş.
- -İsterseniz kulaklıkla müzik dinleyip sesi az da olsa minimize edilebilir. Tabi kendi kulaklıklarımızı getirmiyoruz o durum için özel kulaklıkları kullanabiliriz.
- -15-45dk arası değişen bu işlem sonucu görevli içeri gelir ilk başta yapılanın tersine takılan aparat çıkartılır ve MR işlemi biter.
Ek olarak ilaçlı MR vardır o da daha detaylı görüntülenme istendiğinde uygulanır süreç olarak normal MR ile aynı olsa da süre olarak biraz uzayabilir. Sonuçta detaylı görüntülenme için olduğunu düşünürsek gayet normal. E artık MR hakkında biraz bilgi sahibi olduğunuza göre korkacak bir şey de olmadığını da görüyorsunuz sonuçta insanoğlu bilmediği şeylerden korkar değil mi?
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Manyetik_rezonans_g%C3%B6r%C3%BCnt%C3%BCleme
https://www.medicalpark.com.tr/emar/hg-2048
http://www.drbekirerol.com/2015/12/manyetik-rezonans-goruntuleme-mrg.html
