HAVA ARAÇLARI-4/7

Merhaba arkadaşlar,

Bugün konumuz Türkiye’de ki uzay araçları olacak.

1-FAYDALI YÜK ARAYÜZ BİRİMİ (FYAB):

TÜRKSAT-6A uydusu için yüksek teknolojili X-Bant ve Ku-Bant uydu haberleşme görev yüklerini özgün olarak geliştiren ASELSAN, bu görev yüklerini uydu bilgisayarı ile telemetri ve telekomut haberleşmesinden sorumlu olan FYAB’yi de tamamen milli kaynaklar ile geliştirmektedir.

2-GÖKTÜRK-1/GÖKTÜRK YENİLEME:

GÖKTÜRK-1 Projesine ait sözleşme, T.C. Milli Savunma Bakanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı ile TELESPAZIO arasında 13 Temmuz 2009 tarihinde imzalanmış olup projede TUSAŞ, Ana Yükleniciye karşı sorumlu olduğu birçok iş paketine doğrudan katılım sağlamıştır. Doğrudan katılım dışında TUSAŞ GÖKTÜRK-1 Uydusunun bazı uçuş bileşenleri de TUSAŞ tesislerinde üretilmiştir.

GÖKTÜRK-1 Programının amacı; coğrafi kısıtlama olmaksızın Dünya üzerinde herhangi bir bölgeden askeri istihbarat amaçlı yüksek çözünürlüklü görüntü elde edilmesine imkan tanıyacak; aynı zamanda orman alanlarının kontrolü, kaçak yapılaşmanın takibi, doğal afet sonrası en kısa sürede hasar tespiti, ürün rekolte tespiti, coğrafi harita verilerinin üretilmesi gibi pek çok sivil faaliyet alanında da görüntü ihtiyacını karşılayacak bir uydu sisteminin tedarik edilmesi şeklinde belirlenmiştir.

GÖKTÜRK-1 Projesi kapsamında uzay ve uydu sistemlerine yönelik teknoloji, uzman insan gücü ve alt yapı geliştirilmenin yanı sıra ülkemizin, gelecekteki gözlem ve haberleşme uydularının yurtiçinde üretilmesine yönelik kritik bir altyapı olan Uydu Montaj, Entegrasyon ve Test Merkezine sahip olması projenin stratejik hedefi haiz kazanımları arasında tanımlanabilir.

3-GÖKTÜRK-2:

Türk mühendisler tarafından tasarlanan ve 2012 yılında fırlatma operasyonu gerçekleştirilen GÖKTÜRK-2; Türkiye’nin özgün olarak geliştirdiği ilk yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusudur. TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma Geliştirme Projeleri Destekleme Programı (SAVTAG-1007) kapsamında GÖKTÜRK-2 Projesi Sözleşmesi; T.C. Milli Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK Başkanlığı, TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş. ve TÜBİTAK UZAY İş Ortaklığı arasında 13 Nisan 2007 tarihinde imzalanmasının ardından 1 Mayıs 2007 tarihinde yürürlüğe konulmuştur. GÖKTÜRK-2 Sistemine ilişkin tasarım, üretim ve test süreçlerindeki tüm mühendislik faaliyetleri milli olarak gerçekleştirilmiştir.

GÖKTÜRK-2 Uydusu, sevkiyat öncesi testlerinin TUSAŞ tesislerinde tamamlanmasının ardından, Çin Halk Cumhuriyeti Jiuquan Fırlatma Merkezi’ne gönderilmiştir. GÖKTÜRK-2 Uydusu 18 Aralık 2012 tarihinde Türkiye saati ile 18:13’te Çin’den uzaya fırlatılmıştır. Fırlatmadan 12 dakika sonra görev yörüngesine yerleşen uydudan ilk sinyal, saat 19:39’da alınmıştır. Müteakiben devreye alma süreci tamamlanmış ve GÖKTÜRK-2 Uydusu tarafından çekilen görüntüler, Ankara’da bulunan yer istasyonuna indirilmeye başlanmıştır.

Teknik özellikleri:

Not: GÖKTÜRK-1 uydusu GÖKTÜRK-2 uydusundan 4 sene sonra 2016 yılında fırlatılmıştır.

4-GÖKTÜRK-3:

Bu sistem için fırlatılma tarihi olarak 2019 tarihi belirlenmişti fakat bu gerçekleşmedi. Bu sistem hakkında belli başlı bilgiler dışında internette resmi kaynaklardan bilgi bulmak olanaksız, tek bildiğimiz SAR(Sentetik aralıklı radar veya SAR, birden fazla küçük radar birimi tarafından toplanan radar görüntülerinin elektronik ortamda birleştirilmesiyle normalde daha büyük boyutta tek bir birim tarafından elde edilen görüntüye kıyasla daha yüksek çözünürlük alınabilmesini sağlayan radar cinsidir. Birden fazla alıcının anten düzlemine farklı konum ve açılarda yerleştirilmesiyle ortaya çıkan yeni kolektif anten, hedeften hemen her yönde yansıyan radar dalgaların daha kolay ve doğru şekilde toplanıp karmaşık yüzeyli cisimlerin de değerlendirilmesini mümkün kılar) yer gözlem uydusu olacağıdır. Bu sistemin geliştirilmesinden diğer tüm GÖKTÜRK uydu sistemlerinde olduğu gibi TUSAŞ ve TÜBİTAK sorumludur.

5-GÖREV YÜKÜ ELEMANLARI-PASİF:

Bu sistemin bileşenlerini Ku-Bant ONET, INET ve Türkiye anteni oluşturmaktadır.

KU-BANT ONET: Ku-Bant sinyalinin aşağı hatta tanımlanan frekanslar ve bant genişlikleri için kanal birleştirme ve anahtarlama işlemini yapmaktadır.

KU-BANT INET: Ku-Bant Görev Yükü’ne gelen sinyalin yukarı hatta tanımlanan frekanslar ve bant genişlikleri için kanal filtreleme ve anahtarlama işlemini yapmaktadır.

KU-BANT TÜRKİYE ANTENİ: Türkiye kapsama alanı içinden yukarı hatta Ku-Bant’ta gelen sinyalleri alan ve aşağı hatta Türkiye kapsama alanına gönderen Şekillendirilmiş Huzmeli Gregorian Antendir.

Bu sistemin yapımını ASELSAN üstlenmektedir.

6-İŞLEMSEL EHF UYDU AKTARICISI:

Türk Silahlı Kuvvetlerinin EHF() ve elektronik harbe dayanıklı haberleşme ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak sabit yer (GEO) yörüngede İşlemsel Görev Yükü altyapısını sağlamak amacıyla geliştirilen EHF Uydu Aktarıcısı, Türkiye’nin geliştirdiği ilk uydu aktarıcısı ve ilk işlemsel uydu aktarıcısı unvanını taşıyor.

7-KU-BANT ALMAÇ BİRİMİ:

TÜRKSAT 6A için üretilen Ku-Bant Uydu Haberleşme Görev Yükü’nün bileşenlerinden biri olan bu birimin yapımını ASELSAN üstlenmektedir.

8-L-BANT UYDU MODEMİ:

Modem platformu, çok yönlü uygulamalar için tek bir platformda birden fazla korumalı taktiksel dalga formları, FDMA, TDMA, MF-TDMA vb. destekleyebilen esnek, yazılım tabanlı bir birimdir. L-Bant Uydu Modemi, 950 – 2150 MHz aralığındaki frekans bantlarında çalışabilmektedir.

L-Bant Uydu Modemi, havada, gemide, denizaltında, duraklama anında SATCOM, hareket anında SATCOM gibi farklı uydu iletişim terminalleri için ses, veri ve video da dahil olmak üzere güvenilir IP hizmetleri sağlar.

Bu sistemin yapımını ASELSAN üstlenmektedir.

Teknik özellikleri:

• Yazılım Tabanlı Modem
• Çeşitli taktik dalga şekillerini (FDMA, TDMA, MF-TDMA, v.b.) aynı anda bir tanesi olmak kaydıyla destekleyen tek bir ortak donanım
• Çalışma Frekansı Bandı: 950 – 2150 MHz
• Ayarlanabilir Kanal Bant genişliği: 100 kHz ila 10 MHz
• Yüksek verimli SCPC dalga formu uygulaması
• Güncel teknoloji MODCOD (Modülasyon ve Kodlama) yaklaşık 1 dB SNR basamakları ile desteklenir
• LDPC, Evrişimsel
• BPSK, (O)QPSK, 8PSK, 16QAM
• Kanal bant genişliği, modülasyon ve kodlama alternatifleri aracılığıyla birçok seçenek ile 20 Mbps’e kadar Ayarlanabilir Veri Hızı
• Adaptif Kodlama ve Modülasyon ve Otomatik Güç Kontrolü (APC) Desteği
• IP Yönlendirme ve Köprü Oluşturma
• IP QoS
• Ağ Optimizasyonu
• VLAN Işlevsellik
• Uydu link şifrelemesi için Tescilli Kripto Algoritması Geliştirme

9-LAGARİ:

STM tarafından geliştirilen LAGARİ uydusu; sahada taktik görüntü ihtiyacının yakın gerçek zamanlı karşılanması, genel haritalama, orman ve bitki örtüsünün takibi, tarım alanlarının incelenmesi, doğal afet takibi gibi amaçlara yönelik olarak görev yapacak keşif gözetleme takım uydu sisteminin ilk uydusudur.

Alçak İrtifa Yörüngesinde (Low Earth Orbit) görev yapacak olan ve görev yükü olarak siyah-beyaz ve renkli nokta/şerit görüntü alma kabiliyetlerine sahip yeni nesil elektro-optik kamera taşıyan LAGARİ, Türkiye’nin ilk yüksek çözünürlüklü mikro uydusudur.

Genel Özellikleri:

• Yüksek çözünürlüklü görüntüleme
• Hafif ve kompakt uydu yapısı
• Yüksek doğrulukta yönelim ve konum belirleme
• 3 eksende yönelim kontrolü
• Yüksek verimli yapıya monte güneş panelleri
• Lityum-Demir (Li-Fe) pil teknolojisi
• S-Bant ve X-Bant ile haberleşme

10-LNB DÜŞÜK GÜRÜLTÜLÜ BLOK:

X-Bant LNB, uydu terminallerinde alma hattı boyunca gelen sinyalin düşük gürültülü bir yükselteç aracılığıyla yükseltilip, istenilen IF değerine indirilerek modeme iletilmesini sağlar. Temel işlevi, 7.25 – 7.75 GHz X-bant işareti, SNR’ında (signal-to-noise ratio) en az bozulma ile 950 – 1450 MHz IF işaretine indirmektir. Bunu sağlamak için gürültü figürü (NF) en az düzeyde olacak ve ana işareti 60 dB ’den fazla yükseltecektir.

LNB, aynı zamanda, gönderme frekansından gelen yayınlara ve hayal frekans bandına gerekli filtrelemeleri yapacaktır. LNB, çıkışında 10 dBm RF güç seviyesine kadar doğrusal olarak çalışabilecektir; yani birimde kullanılan yükselteçlerin çıkış gücü 1 dB bastırma noktaları 10 dBm ’den iyi olacaktır.

LNB üzerinde 3 adet dış arayüz konektörü bulunmaktadır:

• X-Bant Giriş Arayüz Konektörü
• L-Bant Çıkış Arayüz Konektörü
• Alarm Çıkış Konektörü (STA, status alarm)

Bu sistemin yapımını ASELSAN üstlenmektedir.

11-NANO UYDU PLATFORMU:

6U(10cm x 20cm x 35cm) ölçülerindeki nano uydu, Türkiye’de ilk defa uygulamaya geçirilecek. OTS verisi sunacak takım uydu sisteminin ilk uydusu olacağı belirtilen PiriSat, gerçek zamanlı olarak gemilerin adı, çağrı kodları, koordinatları, rotası, hızı, gemi boyutu, gideceği liman, tahmini varış zamanı gibi verileri detaylı bir şekilde yayınlayabilecek. Bu sayede denizlerdeki trafiğin daha sağlıklı izlenmesine imkan tanınacak. Bu sistemin adı PiriSat’tır ve yapımını STM firması üstlenmektedir.

12-SİSTEM KONTROL MERKEZLERİ:

ASELSAN’ın kara, deniz ve hava uydu haberleşme sistemleri içinde uydu terminallerinin haberleşme ağına erişimi ve kanal gereksinimi yönetimi ile bu terminallerin uzaktan yönetimi gibi konularda hizmet vermesi için oluşturulan Sistem Kontrol Merkezi, uydu terminallerinin haberleşme konfigürasyonları için anahtarlama altyapısı sunuyor.

Sistem kontrol merkezi kriptolama, hızlandırma, sıkıştırma vb. servisleri sağlamaktadır. Buna ek olarak, Ana ve Yedek Kontrol Merkezleri birbirinin yedeği olarak kullanılabilmektedir.

Genel özellikleri:

• Uydu terminallerinden karasal şebekelere geçiş için anahtarlama altyapısı
• Uydu terminalleri arası haberleşme için anahtarlama altyapısı
• ​Kriptolama, Hızlandırma, Sıkıştırma vb. servislerinin sağlanması
• ​Birbirinin yerine çalışabilecek Ana ve Yedek Kontrol Merkezleri
• ​Uydu terminallerinin ve uydu frekans bandının yönetimi ve izlenmesi
• ​Uydu terminallerinin karasal şebekelere geçişlerinin kontrolü ve izlenmesi
• Uydu terminallerinin haberleşme ağına erişimi ve kanal gereksinimi yönetimi
• ​DAMA, PAMA, MF-TDMA vb. erişim teknikleri için merkezi ve dinamik kanal planlama ve yönetimi
• Uydu terminallerinin uzaktan yönetimi
• Ulusal ve kurumsal haberleşme ağlarına geçiş arayüzleri
• ​Askeri telefon ve veri ağlarına kripto cihazları ile güvenli bağlantılar
• ​Haberleşme ağlarına bağlantı için standart arayüzler

13-SMALL-GEO:

Small-GEO; televizyon yayını, multimedya uygulamaları, mobil ve sabit internet erişimi, güvenli haberleşme gibi geleneksel haberleşme uydusu fonksiyonlarını performans düşümü olmadan karşılayabilen, nispeten daraltılmış hacimli konfigürasyona sahip, maliyet etkin haberleşme uyduları konseptidir.

Küresel pazarda “Small-GEO” olarak tanımlanan bu uydular, alışılmış haberleşme uydularına göre düşük üretim ve fırlatma maliyetleri ve yüksek performanslı yayın ve haberleşme çözümleri ile dikkat çekmektedir. Bu sistemin yapımını TUSAŞ firması üstlenmektedir.

14-TUMSİS:

ASELSAN, TÜRKSAT 6A uydusuna entegre edilecek X-Bant Uydu Haberleşme Görev Yükünün özgün ve milli olarak tasarımını, üretimini ve testlerini ASELSAN gerçekleştirecek. Ayrıca proje kapsamında, ana ve yedek uydu haberleşme kontrol merkezleri ile sistemin taktik sahadaki kullanımını sağlayan gemi, araç ve sırt gibi çeşitli tiplerdeki haberleşme terminallerini de tedarik edecek.

15- TÜRKSAT 6A:

TÜRKSAT A.Ş.’nin ihtiyaçlarının karşılanması doğrultusunda, TÜBİTAK Başkanlığı koordinesinde başlatılan “TÜRKSAT 6A Yerli Haberleşme Uydusu Geliştirilmesi ve Üretimi” Projesine ait sözleşme, 15 Aralık 2014 tarihinde gerçekleşen törenle imzalanmıştır.

TÜRKSAT 6A Projesi’nin finansman; T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TÜRKSAT A.Ş. ve TÜBİTAK Başkanlığı tarafından karşılanmaktadır. Ülkemizin ilk yerli haberleşme uydusu olacak TÜRKSAT 6A’nın; yerli endüstri ve enstitülerimizin birbirlerini destekleyen ve tamamlayan yetkinlikleri doğrultusunda oluşturulan iş paylaşımı ile geliştirilmesi hedeflenmiştir.

TÜRKSAT 6A Projesi kapsamında; uydunun Yapısal, Isıl ve Kimyasal İtki Alt Sistemleri ile Mekanik Yer Destek Ekipmanlarının Geliştirilmesi, Kablaj Tasarım ve Üretimi TUSAŞ sorumluluğunda gerçekleştirilecektir. Ayrıca Şirketimiz, TÜBİTAK Uzay ile birlikte; Uydu Veri Kotarma ve Komuta Kontrol Yazılımları ile Uydu Montaj, Entegrasyon ve Test faaliyetlerinde görev alacaktır.

TÜRKSAT 6A Uydusunun; montaj, entegrasyon ve test faaliyetleri TUSAŞ’da kurulu bulunan Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’nde gerçekleştirilecektir. 42° doğu GEO-yer senkron yörüngeye yerleştirilecek uydu TÜRKSAT tarafından işletilecektir. Uydunun kütlesi 4 tondan fazla olacaktır.

20 Ku-Bant alıcı/verici (transponder) taşıyacak TÜRKSAT 6A Uydusu’nun, teknolojik yetkinliği ile ülkemize güvenli veri iletişimi alanında önemli oranda kapasite arttırımı ve kritik avantajlar getirmesi hedeflenmektedir.

Kaynakça;

• https://www.ssb.gov.tr/
• https://www.aselsan.com.tr/
• https://www.defenceturk.net/
• https://www.tusas.com/
• https://www.stm.com.tr/en

Bir sonraki yazımda konumuz ‘hedef uçaklar ve eğitim araçları’  olacak.

Bir önceki yazım;

HAVA ARAÇLARI-3/7