2022 Yılında Gerçekleşen 10 Önemli Olay
1. Rusya’nın Ukrayna’yı İşgali (24 Şubat 2022)
2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı işgal etmesiyle gerilen Rusya-Ukrayna ilişkileri 2019 yılında Ukrayna Devlet Başkanı seçilen Volodimir Zelenski döneminde de iyileşme göstermedi ve gerilim giderek yükseldi. Ukrayna’nın giderek Batı çizgisine kaymasından rahatsızlık duyan Rusya Ukrayna sınırına büyük miktarda asker yığmaya başladı. Bunun üzerine Ukrayna Avrupa ve Amerika’dan silah yardımları alarak ordusunu güçlendirdi. Giderek artan gerilim Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgal etmesiyle savaşa dönüştü. Ukrayna ve Rusya heyetlerinin Türkiye’de yaptıkları görüşmelerde bir sonuç alınamadı. Ukrayna’ya kuzeyden, güneyden ve doğudan eş zamanlı saldırılar yapan Rus güçleri beklemedikleri bir direnişle karşılaştılar. Rus güçleri Ukrayna’nın güçlü direnişi sonucunda 7 Nisan’da Kiev’den çekilerek başkenti ele geçirme planından vazgeçti. Rusya savaşın yedinci ayında ‘’kısmi seferberlik’’ ilan etti ve Luhansk, Herson, Donetsk ve Zaporijiya bölgelerini ilhak ettiğini açıkladı. Ancak başta ABD, Avrupa ülkeleri ve Türkiye olmak üzere birçok ülke bu ilhakı tanımadı. Ukrayna’ya askeri ve ekonomik destek veren ABD ve Avrupa ülkeleri Rusya’ya ağır yaptırımlar uyguladı. Bunun üzerine Rusya Avrupa’ya gaz akışını kesti ve Avrupa genelinde hala devam eden enerji krizi yaşandı. Bu süreç içerisinde Türkiye Rusya’nın Ukrayna işgaline karşı çıkıp ilhakı tanımadı ve Ukrayna’ya silahlı insansız hava aracı olan Bayraktar TB-2 satsa da Avrupa ülkelerinin yaptığı gibi Rusya ile olan köprüleri yıkmayarak iki ülke arasında arabulucu oldu ve tahıl koridoru anlaşmasının imzalanmasında önemli rol oynadı.
2. Tahıl Koridoru Anlaşması imzalandı. (22 Temmuz 2022)
Dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden olan Rusya ve Ukrayna’nın savaşmaları dünyada tahıl ithalatı yapan ve gıdalara ulaşmakta zorluk çeken milyonlarca insan için gıda tedariki açısından ciddi bir sorun haline geldi. Devam eden savaş yüzünden Karadeniz limanlarındaki Ukrayna’ya ait yük gemileri limanlardan ayrılamadı. Türkiye ve Birleşmiş Milletler ’in arabuluculuğunda yapılan görüşmeler olumlu sonuç verdi ve 22 Temmuz’da taraflar arasında Tahıl Koridoru Anlaşması imzalandı. Anlaşma sonucunda Rusya ve Ukrayna limanlarında bulunan tahıl ve gıda yüklü gemiler dünya pazarına çıktı. Ekim ayında Rusya anlaşmadan çekildiğini açıklasa da Türkiye’nin girişimleri sonucunda anlaşmada tekrar yer alacağını duyurdu.
3. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth Hayatını Kaybetti (8 Eylül 2022)
70 yıldır tahtta kalarak İngiltere tarihinde derin izler bırakan Kraliçe II. Elizabeth 8 Eylül’de Balmoral Kalesi’nde 96 yaşındayken hayatını kaybetti ve böylece İngiltere’de bir devir kapandı. Kraliçenin yaşlılığa bağlı doğal nedenlerden dolayı hayatını kaybettiği açıklandı. 19 Eylül’de yapılan cenaze törenine başta ABD Başkanı Biden ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron olmak üzere birçok devlet adamı ve önemli isim katıldı. Cenazede Türkiye’yi temsilen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu katıldı. II. Elizabeth hükümdarlığı süresince başta Kanada, Yeni Zelanda ve Avustralya başta olmak üzere 32 ülkenin devlet başkanıydı. Ölümünün ardından 73 yaşındaki oğlu Prens Charles tahta çıkarak III. Charles adını aldı. Kraliyet görevlerinden kendi rızasıyla ayrılan ve eşi Meghan ile Amerika’ya yerleşen Prens Harry de cenazede bulundu.
4. İran’da Mahsa Amini Gösterileri Başladı (16 Eylül 2022)
İran’ın başkenti Tahran’da başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin üç gün sonra komaya girerek hayatını kaybetmesiyle başlayan gösteriler kısa sürede ülke geneline yayıldı. Başlarda ahlak polisi ve zorunlu başörtüsü uygulamalarına karşı başlayan gösteriler kısa sürede rejim karşıtı gösterilere dönüştü. İran’ın ABD ve İsrail’i sorumlu tuttuğu gösterilerde birçok insan hayatını kaybetti. ABD Başkanı Biden, gösterileri destekledi ve ‘’İran’ı özgürleştireceğiz’’ sözleri geniş yankı buldu. İran Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri’nin 2 Aralık’ta yaptığı açıklamalar ahlak polisliğinin kaldırılacağı düşüncesine yol açsa da konu hakkında bir adım atılmadı ve birçok gözaltı ve idam kararına rağmen gösteriler halen devam etmekte.
5. Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe Suikast Sonucu Öldürüldü ( 8 Temmuz 2022)
Japonya’nın eski Başbakanı Şinzo Abe 8 Temmuz 2022 tarihinde Japonya’nın Nara kentinde seçim kampanyası için yaptığı bir konuşma sırasında eski bir deniz subayı olan Tetsuya Yamagami tarafından silahlı saldırıya uğradı. Abe olay yerinde yapılan ilk müdahalenin ardından hastaneye kaldırılsa da yapılan tüm müdahalelere rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetti. Yamagami yapılan sorguda Abe’yi hoşlanmadığı için öldürdüğünü söyledi. Babası eski Dışişleri Bakanı Şintaro Abe, dedesi de eski Başbakan Nobusuke Kishi olan Şinzo Abe Japon siyasetine derin izler bırakan bir aileden geliyordu. Kendisi de Japonya’nın en uzun süre görev yapmış başbakanıydı. 2006 yılında Başbakan seçilse de strese bağlı ülseratif kolit hastalığı yüzünden bir yıl sonra görevden ayrılmak zorunda kaldı. Ancak 2012 yılında ikinci kez başbakanlık görevine geri döndü ve 2020 yılında sağlık sorunları yüzünden tekrar ayrılana kadar görevde kaldı. 2012 yılında ikinci kez göreve geldiği sırada Japonya 2011 yılında meydana gelen büyük deprem ve sonrasında oluşan tsunaminin yaralarını sarmaya çalışıyordu. Abe uyguladığı politikalarla ekonomiyi tekrar ayağa kaldırmayı başardı. Ekonomik istikrarın sağlanmasıyla istihdam ve yatırım canlandı. Ayrıca Abe Çin tehlikesine karşı ABD Avustralya ve Hindistan’ı bir araya getiren Dörtlü Güvenlik Diyaloğu olan QUAD’ın oluşmasında öncülük etmişti.
6. ABD Güney Kıbrıs’a Silah Ambargosunu Kaldırdı (1 Ekim 2022)
ABD yönetimi 1987 yılından beri Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne silah ambargosu uyguluyordu. Ancak ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, ambargonun 2023 mali yılı için kaldırıldığını açıkladı. ABD’nin bu kararına Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tepki göstererek kararın bölgedeki tansiyonu arttıracağını belirtmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı yaptığı yazılı açıklamada KKTC vatandaşlarının varlığını ve güvenliğini sağlamak amacıyla gereken adımları atacağını belirtti. Söz konusu ambargo daha önce ABD hükümeti tarafından 2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası kapsamında iki şartla o yıl için kaldırmıştı. Bu şartlara göre Güney Kıbrıs Rum Yönetimi kara para aklama ile mücadele etmesi ve Rus savaş gemilerinin yakıt ikmalini engellemesi gerekiyor.
7. Sağcı Lider Giorgia Meloni Seçimleri Kazanarak İtalya’nın İlk Kadın Başbakanı Oldu
(22 Ekim 2022)
Güney Amerika’da solcu liderler iktidara gelirken Avrupa’da durum tam tersini göstererek sağcı liderler güç kazanmaya ve iktidara gelmeye başladı. Bunun en önemli örneği Avrupa Birliği ülkelerinden İtalya’da gerçekleşen seçimler sonucu iktidara gelen aşırı sağcı İtalya’nın Kardeşleri Partisi lideri Giorgia Meloni’nin iktidara gelmesi oldu. Böylece Meloni, İtalya’nın ilk kadın başbakanı oldu. Meloni daha önce Fransa Cumhurbaşkanı Macron’a ‘’sömürgeci’’ demesiyle gündem olmuştu.
8. Eski Pakistan Başbakanı İmran Han’a Suikast Düzenlendi (3 Kasım 2022)
10 Nisan’da Pakistan parlamentosunda yapılan güven oylaması sonucunda İmran Han’ın Başbakanlığındaki hükümet düşürüldü ve Şahbaz Şerif, 11 Nisan’da yeni Başbakan seçilmişti. Pakistan Yüksek Seçim Komisyonu’nda İmran Han’a beş yıl siyasi yasak getirdi. 28 Ekim’de erken seçim çağrısı yapan İmran Han, Pakistan turuna başladı. 3 Kasım’da Vezirabad kentinde konvoyuna açılan ateş sonucunda İmran Han sağ bacağından yaralanmış ve bir kişi de hayatını kaybetmiştir. İmran Han kendisine düzenlenen saldırının Şahbaz Şerif tarafından yapıldığını söylese de şerif bunu kabul etmemiş ve saldırıyı kınadığını açıklamıştır.
9. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Türk Devletleri Teşkilatı’na Gözlemci Üye Olarak Katıldı
(11 Kasım 2022)
2021 yılında İstanbul’da sekizincisi düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı’nda Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin adı Türk Devletleri teşkilatı olarak değiştirilmiştir. 11 Kasım 2022 tarihinde Semerkant’ta dokuzuncusu düzenlenen zirvede Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de gözlemci üye olarak birliğe katılmıştır. Böylece Kuruluşun üye sayısı üçü gözlemci (Macaristan, Türkmenistan ve KKTC) olmak üzere sekize yükselmiştir. Teşkilatın kurucu üyeleri Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’dır. 2019 yılı Ekim ayında yedinci zirvede Özbekistan Teşkilata tam üye, Macaristan Eylül 2018’de Kırgızistan’ın Cholpon-Ata şehrinde düzenlenen altıncı zirvede, Türkmenistan ise Kasım 2021’de İstanbul’da düzenlenen sekizinci zirvede gözlemci üye olarak teşkilata katılmıştı.
10. İngiltere Üç Başbakan Değiştirdi
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın 8 temmuz 2022 tarihinde istifa etmesinin ardından 6 Eylül’de boşalan koltuğa Liz Truss oturdu. Böylece kendisi İngiltere’nin üçüncü kadın Başbakanı oldu. Ancak Truss’un Başbakanlık serüveni kısa sürdü. 45 gün Başbakanlık yapan Truss böylece İngiltere tarihinde en kısa sürede Başbakanlık yapan isim olarak yer aldı. Açıkladığı vergi indirimi paketi, sterlinin büyük değer kaybı yaşamasına neden olmuş ve bu da Truss’un sonunu hazırlamıştır. Truss’un yerine 2015 yılından beri Muhafazakar Parti’de bulunan Hint kökenli Rishi Sunak gelerek yeni Başbakan oldu. Böylece 2022 yılı içerisinde İngiltere’de üç Başbakan görev aldı. 25 Ekim’de Başbakanlık koltuğuna gelen Rishi Sunak, İngiltere’nin ilk Hint kökenli Başbakanı oldu.
Bonus: 2022 Dünya Kupası’nı Arjantin Kazandı(18 Aralık 2022)
17 Kasım-18 Aralık 2022 tarihlerinde Katar’da yirmi ikincisi düzenlenen FİFA Dünya Kupası turnuvası düzenlendi. Finalde Fransa ile mücadele eden Arjantin rakibini penaltılarda 4-2 yenerek 36 yıllık aranın ardından üçüncü kez Dünya Kupası’nın sahibi oldu.
