HAVA ARAÇLARI-1/7

Merhaba arkadaşlar,

Yeni yazı dizinimde sizlerle beraberim. Bu yazı dizinimde T.C.’nin sahip olduğu hava araçları başlığı altında ilk olarak sabit kanatlı hava araçlarını inceleyeceğiz.

Şimdiden iyi okumalar;

1-HÜRJET-JET EĞİTİM VE HAFİF TAARRUZ UÇAĞI;

TSK jet eğitim uçağı için NORTHOP firması tarafından üretilen T-38 jet motorlu eğitim uçağını kullanmaktadır. TUSAŞ gerek TSK’nın jet eğitim uçağı ihtiyacı gerekse uluslararası pazarın kısa vadeli gereksinimleri karşılamak için 2017 yılında “Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı Projesi’’ne başlamış olup bu projeye ünlü Türk havacı ve mühendis Vecihi Hürkuş’a ithafen HÜR-JET,KUŞ,KUŞ-C gibi isimler verilmiştir. Bu proje de HÜRJET için Typhoon uçaklarında kullanılan motorla 1 milyon saatin üzerinde uçuş deneyimine sahip olan EuroJet firması ile anlaşılmıştır. Bu uçağın ne kadar eğitim uçağı olduğu belirtilsede Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yerli hava-hava füzelerini (Gökdoğan,Bozdoğan) kullanabilecek olması akıllara hafif taarruz uçağı olarakta görev yapabileceğini getirmektedir.

Teknik özellikleri;

• Güç;

  • Motor türü: TURBOJET
  • Motor sayısı: 1
  • İtki: 19.200lb

• Performans;

  • Faydalı Yük: 3000 kg
  • Servis tavanı: 13,716 m / 45,000 ft
  • Kesintisiz dönüş: 6.5g @ 15,000 ft <0.9M
  • Tırmanma oranı: 35,000 fpm
  • Menzil: 2592 km / 1400 nm
  • Yük kapasitesi: 2721 kg / 6000 lbs
  • Azami hız: 1.4 mach(1715 km/h)
  • G limitleri: +8g/-3g

• Boyutlar / Ağırlık;

  • Kanat açıklığı: 9.8 m / 32.1 ft
  • Uzunluk: 13 m / 42.6 ft
  • Yükseklik: 4.2 m / 13.7 ft
  • Kanat alanı: 24 m²/ 258.3 ft²

• Donanım;

  • Baş üstü göstergesi (HUD)
  • Kaska ekli gösterge (opsiyonel)
  • Tam otorite, sayısal kontrollü uçuş sistemi
  • Gelişmiş insan makine arayüzü, F-35 ve MMU için asgari alışma zamanı
  • Intra & inter veri linki
  • Gece görüş uyumlu (AJT, LIFT)
  • Havada yakıt ikmali
  • Zarf koruma
  • Gömülü taktik eğitimi ve canlı sanal yapıcı eğitim sistemleri

•  Kullanabileceği mühimmatlar;

• Havadan havaya Gökdoğan füzesi
• Havadan havaya Bozdoğan füzesi
• HGK-3
• KGK-83

2-HÜRKUŞ-C HAFİF TAARRUZ VE SİLAHLI KEŞİF UÇAĞI;

HÜRKUŞ-C Projesi, HÜRKUŞ Projesi kapsamında TUSAŞ (TAI) tarafından yurtiçi imkânlar kullanılarak üretilen başlangıç ve temel eğitim uçağımızın geliştirilerek Kara Kuvvetleri Komutanlığının ve Jandarma Genel Komutanlığının ihtiyaç duyduğu hafif silahlı keşif ve saldırı uçağının üretilmesi amacıyla başlatılmıştır. 2006 yılında proje başlanılmıştır,ilk uçuşunu 2013’te yapmıştır ve 2019’de TSK’ya teslim edilmiştir.Bu proje ile T.C. ilk kez yerli ve milli imkânlarla üretilen bir silahlı keşif ve taarruz uçağına sahip olacaktır. İlk etapta 18 uçaklık üretim planlanmakta olup ihtiyaç neticesinde 18 adet ilave uçağın da üretimi projelendirilmiştir.Zırhlandırılmış yapı, kendini koruma sistemleri, gece görüş uyumlu sayısal kokpit ve gelişmiş aviyonik sistemler ile donatılacak olan HÜRKUŞ-C uçağımız pilot eğitim ihtiyacının yanı sıra, hafif taarruz ve silahlı keşif görevlerinin düşük maliyet ve yüksek hassasiyet ile gerçekleştirilmesini amaçlamaktadır.

Teknik özellikleri;

Harici Yük Entegrasyonu;

• Milli Mühimmatlar

HGK-82, Tübitak SAGE,

Cirit, 2.75 inç Lazer Güdümlü Roket, Roketsan

UMTAS/LUMTAS , (IR/Lazer) Güdümlü Füze, Roketsan

• Genel Maksat Bombaları MK-81 ve MK-82 çeşitleri,
• 12.7 mm Top Sistemleri
• 2.75 inç Roket Çeşitleri
• Uluslararası Lazer Güdümlü Mühimmat Çeşitleri,
• Eğitim Bombaları, BDU33 ve MK106,
• Harici Yakıt Tankları
• 1500 kg kadar harici yük taşıma kapasitesi
• 7 adet harici yük istasyonu

Haberleşme Sistemleri;

• Dijital Güvenli Haberleşme
• Video & Veri Linki

Görüntüleme ve Nişangah Sistemi;

• Termal Görüntüleme / Nişangah Sistemi

Mühimmat Grubu;

• GBU-12
• HGK-82
• UMTAS/LUMTAS
• CİRİT 4’LÜ POD
• CİRİT 2’Lİ POD
• MK-82
• MK-81
• MK-46
• MK-54

Genel Özellikler;

• Zırhlandırılmış Yapı
• Kendini Koruma Sistemleri
• Gece Görüş Uyumlu İç ve Dış Aydınlatma
• Gelişmiş Aviyonik Sistemler
• HÜRKUŞ-A’ya göre 100 kg daha hafiflik

3-HÜRKUŞ GELİŞMİŞ EĞİTİM UÇAĞI;

HÜRKUŞ üçlemesinin ilk ürünü olan bu uçaklar tamamıyla eğitim için tasarlanmıştır daha sonra B ve C varyantları çıkıp üçlemeyi oluşturmuşlardır.HÜRKUŞ-A temel eğitim uçağı olarak tasarlanmıştır yani sivil eğitimler içinde kullanılacak ve uluslararası piyasaya sürülecektir. HÜRKUŞ uçağı aynı zamanda “glass/cam kokpit” olarak bilinen tamamen dijital elektronik gösterge sistemlerine sahiptir. Bu dijital elektronik göstergelerin temel amacı kokpitteki aşırı miktarda gösterge saati kalabalığını azaltarak pilotların kontrol yeteneklerini artırmaktır. Elektronik dijital göstergelerin kullanımı verilerin pilota, muharip uçaklardaki bütünlük içerisinde ulaştırılmasını sağlayacaktır. Bu anlamda HÜRKUŞ oldukça çağdaş ve yüksek teknoloji kullanan bir eğitim uçağı olacak ve pilotları muharip uçaklara hazırlayacaktır. Tüm uçuş, yatış-dönüş, suni ufuk ve durum göstergeleri, motor göstergeleri ve uçak sistemlerine ait göstergeler 2 ana LCD ekranda pilota iletilecektir. Bunun dışında yedek uçuş göstergesi de bağımsız bir LCD ekran olacaktır. Tüm seyrüsefer ve iletişim ekipmanları tek bir elektronik panelden kontrol edilecek, bu da kontrollerin oldukça düzenli olmasını sağlayacaktır.

Bu üstün elektronik yetenekleri HÜRKUŞ’u sınıfının en iyilerinden biri yapmaktadır. Tahminlere göre 2010 lu yıllarda dünya ordu ve hava yollarının envanterlerindeki eğitim uçaklarının pek çoğu ekonomik ömrünü doldurmaktadır. Dolayısı ile yüzlerce eğitim uçağı açığından oluşan ciddi bir Pazar beklenmektedir. Bu nedenle HÜRKUŞ’un EASA’dan sertifiye edilmiş ve sınıfında üstün özellikler taşıyan bir uçak olması oldukça önemlidir. Üstün elektronik özellikleri ve bir eğitim uçağı için sıra dışı olan uçak sistemleri (OBOGS, 0/0 fırlatma koltuğu gibi…) sayesinde bir jet uçağındaki sistemlere oldukça yakındır. Dolayısı ile HÜRKUŞ temel pilotaj eğitimi yanı sıra muharip pilotların temel eğitimlerinde de kullanılabilecek bir uçaktır. Projede gelişmiş elektronik, mekanik ve aerodinamik özelliklerin gerçekleştirilebilmesi için kalabalık bir ekip çalışmıştır.

Teknik özellikleri;

• Elektronik Güç Yönetim Ünitesine sahip 1.600 shp PT6A-68T Pratt & whitney Canada turboprop motor
• 5 palli alüminyum Hartzell HC-B5MA-3 pervane
• Martin-Baker MK T16N 0/0 fırlatma sandalyesi
• 30 saniye ters uçuş kabiliyeti
• Ergonomik kokpit
• Kuş çarpmalarına karşı güçlendirilmiş kanopi
• Arka kokpitte yüksek görüş açısı
• Uçakta oksijen üretim sistemi
• Kabin basınçlandırma sistemi
• Askeri eğitim uçaklarına özgü yüksek şok dayanımlı iniş takımları
• Anti-g Sistemi
• Kokpit iklimlendirme sistemi
• Hands On Throttle and Stick (HOTAS / Pilotun, levye ve gaz kolundan uçağın tüm temel işlevlerini kontrol edebilmesi)

• Güç Kaynağı;

  • Motor : 1 x PT6A-68T Pratt & Whitney Kanada turboprop uçak motoru
  • Motor Gücü : 1,600 shp

• Boyut değerleri;

  • Uzunluk : 11.17 m (36 ft 8 in)
  • Kanat Açıklığı : 9.96 m (32 ft 8 in)
  • Yükseklik : 3.70 m (12 ft 2 in)

4-MİLLİ MUHARİP UÇAK(MMU);

TC’nin sahip olduğu hava-hava muharebe uçağı F-16’dır.Bu uçak tüm zamanların en iyi hava-hava muharebe uçaklarından olsa da artık yaşı geçmektedir ve bu TSK’nın hava filosunu yaşlandırmaktadır.Bu durumlar göz önüne alınarak 2010 yılında TF-X projesine başlanmıştır.Bu görevi TUSAŞ firması ana yüklenici olarak kabul etmiştir.İlk olarak 2013 yılında İsveç havacılık firması SAAB ile tasarım konusunda anlaşılmıştı fakat 2014 yılında bu anlaşmadan vazgeçildi.2015 yılında ise İngiliz firması BAE Systems firması ile anlaşıldı.2020 yılı envantere giriş tarihi olarak açıklanmıştı fakat bu tarih 2030’a ertelendi.5+ nesil olacak bir uçak için böylesi gecikmeler otorite görüşlerine göre gayet normal ve beklenen ertelenme süreleridir.İlk kez 2019 yılı Paris Air Show fuarında mock-up(tam boyutlu)’ı görücüye çıkmıştır.

(2019 PARİS AİR SHOW)

Genel Özellikler;

• Sensör Füzyonu
• Artırılmış Durumsal Farkındalık
• Düşük görünürlük
• Dahili Silah İstasyonu
• Yüksek Manevra kabiliyeti

Operasyonel Kabiliyetler;

• Çoklu rol & Değişken rol
• Hava Hakimiyeti
• Görünen Menzil Ötesi
• Görünen Menzil İçinde
• Her Görev İçin Tek Uçak
• Eşsiz Kabiliyet
• Filo Etkinliği
• Sürekli İyileşme

Aviyonik ve Sensörler;

• Tümleşik Radyo Frekans Sistemi (Aktif Elektronik Taramalı Anten, Eletronik Harp)
• İleri Seyrüsefer Özellikleri (Tümleşik Haberleşme Seyrüsefer Bilgisistemleri)
• Tümleşik Elektro Optik Sistemler (Kızılötesi Arama ve İzleme, Elektro Optik Hedef Bulma
• Sistemi)- HMI İleri Kokpit / İnsan Makine Arayüzü

Bir sonraki yazımda konumuz sabit kanatlı hava araçları olacak.

Bir önceki yazım;

https://blog.egesavtek.com/elektronik-harp-sistemleri-6-6/

Kaynakça;

• https://www.ssb.gov.tr/
• http://www.millisavunma.com/
• https://www.militaryfactory.com/
• https://www.savunmasanayist.com/
• https://archive.is/