Bir Küllerinden Doğuş Hikayesi: ANKA

Türkiye, son on beş yılda attığı başarılı adımlar sayesinde insansız hava araçları konusunda parmakla gösterilen bir ülke olmayı başardı. Ülkemiz özellikle piston motorlu sabit kanatlı İHA dendiğinde ulusal ve uluslararası basında en çok bahsedilen ülke konumunda. Bu yazımızda Türkiye’nin insansız hava aracı tasarımı ve üretimi macerasının ilk ve belki de en önemli halkası olan Anka insansız hava aracından bahsedeceğiz.

Tarihsel Süreç

Bilindiği gibi her proje ve ürün bir ihtiyacı karşılamak için ortaya konulur. Türkiye’nin insansız hava araçlarına duyduğu ihtiyacın başlıca sebebi maalesef terördü. Özellikle 1990 ve sonraki dönemde ülkemizin güneydoğusunda artan terör olayları ciddi bir boyuta ulaşmıştı. TSK bu dönemde başarılı şekilde görevini yerine getirse de gayrinizami harp taktiklerine karşı koyabilmek için o güne kadar ihtiyaç duyulmamış farklı yetenekleri de bünyesine katması gerekiyordu. Örneğin bölgenin zorlu arazi şartlarında piyadeye yakın hava desteği sağlamak üzere Cobra ve Super Cobra helikopterleri temin edilmişti. Bunun yanında keşif kabiliyetlerinin de hızla geliştirilmesi gerekiyordu. O dönem TSK komuta kademesi bunun en verimli yolunun insansız hava araçları olduğunu düşünmüş ve bu doğrultuda bir talepte bulunmuştu. Bir İHA belki de beş yüz tam teçhizatlı piyadenin lojistik destekle yapabildiği keşif görevini tek başına yerine getirebiliyordu. Ayrıca kara hedeflerine taarruz yeteneğine sahip silahlı insansız hava araçları büyük bir kuvvet tasarrufuna da imkan sağlıyordu. Pilotların çerez olarak nitelendirdiği birkaç kişiden oluşan küçük terörist grupları etkisiz hale getirmek için savaş uçakları kaldırmak maliyetli bir işti. Ancak insansız hava araçları uzun saatler bölge üzerinde uçuş yaparak hem keşif yapabiliyor hem de ihtiyaç halinde tespit ettiği hedefe angaje olabiliyordu. Bu avantajları göz önüne alınarak İHA tedariği için ihale yapıldı. O dönem Türk Silahlı Kuvvetlerinin talep ettiği MALE sınıfı (medium altitude, long endurance,Türkçe: orta irtifa, uzun havada kalış) insansız hava araçları için iki aday mücadele etti. Biri ABD menşeili General Atomics tarafından üretilen MQ-1 Predator diğeri ise Israel Aerospace Industries (IAI) üretimi Heron’du. İhaleyi Heron kazansa da Predator’de kiralama yöntemiyle TSK bünyesinde görev yaptı. Ancak her ikisinden de istenen verim alınamadı. Bunun üzerine Türkiye öz kaynakları ile 2004 yılında kendi insansız hava aracını üretmek üzere kolları sıvadı ve Anka serüveni başlamış oldu.

Anka Doğuyor

Anka ilk uçuşunu 30 Aralık 2010 tarihinde yaptı. Kabul testleri ise 2013 yılında tamamlandı ve seri üretim süreci başladı. İlk üretilen Anka yalnızca keşif yeteneğine sahipti. Anka’nın silahlı versiyonu için çalışmalar 2015 yılında başladı ve 2018 yılında üretimine başlandı. Bu yeni silahlı versiyona Anka-S adı verildi. Anka’nın Anka-S konfigürasyonunun en önemli farkları saldırı yeteneği ve SATCOM (uydu üzerinden haberleşme) yeteneğinin olmasıydı. Anka’nın keşif versiyonlarının menzili 200 km ile sınırlıdır. Bu sınırın sebebi ise yer istasyonu ile İHA arasındaki veri iletiminin 200 km ile sınırlı olmasından kaynaklanır. 200 km üzerinde haberleşme için röle (sinyal menzil uzatıcı) kullanılması gerekir. Anka-S versiyonunda ise uydu üzerinden haberleşme mümkün olduğundan böyle bir kısıtlama yoktur.

İlk versiyon Anka 155 HP güçte bir motora sahipken ilerleyen dönemde TEI tarafından üretilecek 170 HP gücündeki PD-170 tipi motorlar kullanılacak ve bu sayede de hem dışa bağımlılık daha da azaltılacak hem de Anka’nın ihracatına engel olabilecek bir etken daha ortadan başarıyla kaldırılacaktır.

Aviyonik Sistemleri

ASELSAN üretimi sentetik açıklıklı radar (SAR)

AselFlır 300/ ASELSAN CATS Elektro-Optik Keşif, Gözetleme ve Lazer İşaretleme Sistemi

SATCOM uydu yönetim sistemi (Yalnızca Anka-S)

Kullanılan Silahlar

Anka’nın silahlı versiyonunun kullanabildiği silahlar Atak ve Cobra taarruz helikopterleri için geliştirilmiş UMTAS ve CİRİT füzeleridir. Bunun dışında MAM-L akıllı mühimmatını da kullanarak sabit ve hareketli hedeflere karşı taarruz gerçekleştirebilmektedir.

Teknik Özellikler

Gövde Uzunluğu: 8m

Kanat Açıklığı :17m

Kalkış Ağırlığı: 1500 kg

Yakıt Kapasitesi: 250 kg

Faydalı Yük. 200 kg

Azami Hız:117 knot

Seyir Hızı: 75 knot

Servis İrtifası:30.000 feet

Yan Rüzgar Limiti: 15 knot

Baş Rüzgarı Limiti: 20 knot

Konseptler

Genelde insansız hava araçları hava üstünlüğünün ele geçirildiği güvenli hava sahalarında görev icra ederler. Ancak Türkiye, Suriye ve Libya’da yaptığı operasyonlarda çok farklı bir yönteme başvurdu. SİHA kullanarak düşman hava savunmasının bastırılabileceğini göstererek savaş doktrinlerini alt üst etti. Bu durum uluslararası medyada büyük yankı uyandırırken gözlerin insansız hava araçlarına çevrilmesine neden oldu. İmha edilen sistemler katmanlı savunmasından yoksun ve muhtemelen niteliksiz kimselerce komuta edilen sistemler de olsa Türk SİHA’larının sahadaki başarısı göz kamaştırdı ve kendilerine yeni ihracat pazarlarının da kapısını açtı.

Farklı Kullanım Alanları ve Kullanıcılar

Anka, Türk Hava Kuvvetleri, Türk Deniz Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı tarafından keşif ve saldırı amacıyla kullanılmaktadır. Anka’nın özel bir versiyonu da sinyal istihbaratı görevleri için Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından kullanılmaktadır.

Anka’nın İhracat Başarısı

Aralık 2020’de Tunus İHA alım ihalesi sonuçlandı ve Tunus Anka insansız hava aracı almaya karar verdi. 80 milyon dolar tutarındaki anlaşma ile Tunus 3 adet Anka-S SİHA , 3 adet yer istasyonu satın alacak. Anlaşma bakım ve eğitim hizmetlerini de kapsayacak şekilde yapıldı ve böylece Anka ilk ihracat başarısını da yakalamış oldu. Umarız bu başarının devamı gelir ve gelecekte Anka ile pek çok ortak platformu kullanan Aksungur’un gelecekteki ihracatlarına da zemin hazırlar.