METAL KUŞLARIN MASUM OLMAYAN DANSI: DOGFİGHT

Ekran başında oturmuş kanallar arasında gezerken ya da internette dolaşırken karşımıza bir haber çıkar. Bu haberle neredeyse her sene karşılaşırız. “Yunan jetleri Türk pilotlarının kilidinden kaçamadı.” gibi sözler duyabiliriz. Peki her şey bu kadar basit mi ? Gelin bunun cevabını beraber bulalım.

Dogfight Nedir?

Halk dilinde it dalaşı olarak adlandırılan, genellikle taciz veya etkisiz hale getirme amaçlı yapılan manevralar serisine Dogfight denebilir. Genel olarak köpeklerin birbirinin kuyruğunu ısırmaya çalışması sırasında yaptıkları dairesel hareketlere benzetilmesi nedeniyle, hava muharebesi dogfight; köpek dalaşı seklinde adlandırılmaktadır. Pilot ağzı ile “angajman”, yabancı bazı dokümanlarda ise Canned fight /Knife fight diye de isimlendirilir.

Dogfight’ın Tarihçesi

I. Dünya Savaşı’nda Roland Garros ve Teğmen de Bernis, bir düşman uçağına hasar veren ilk pilotlar oldu. Bir “Morane Parasol” ile uçarken, gemideki iki adamdan biri yaralanmış olmasına rağmen dalışta kaçan bir Alman uçağına ateş ettiler. Rus pilot Pyotr Nesterov, bir düşman uçağını imha eden ilk pilot oldu. Ancak bu imha işlemini kendi Morane’sini Avusturyalı Albatros’a çarparak yaptığı için sonunda her iki hava ekibi de öldü. İt dalaşının temellerinin atıldığı I. ve II. Dünya Savaşı, günümüzün aksine daha yavaş ve makineli toplarla gerçekleştiriliyordu. Havadan havaya füzelerin kullanıldığı Vietnam Savaşı ile it dalaşı yeni bir boyut kazandı. Bu tehlikeli dans, teknolojinin gelişmesiyle daha ölümcül ve hızlı gerçekleşen bir hale evrildi.

Günümüzde Dogfight

Bulunduğumuz yıllarda 6. nesil savaş uçakları hakkında önemli gelişmeler katedildi. Artık, uçakların radar izi daha düşük; kullanılan silahlar daha uzun menzilli, kendi başına karar verebilen ve efektif silahlar, gelişen radar teknolojileri vb… Say say bitmez. Bundan böyle, günümüzde önemli olan; hedefi olabildiğince erken fark etmek ve etkisiz hale getirmektir. Bu da takdir edersiniz ki yakın teması ciddi oranda azaltır. O zaman dogfight günümüzde öldü diyebilir miyiz ? Hayır, diyemeyiz. Çünkü savaş sahasında neler olup bittiğini %100 kontrol edemeyiz. Yanlışlıkla bile olsa iki düşman uçak, kendilerini birbirinin dibinde bulabilirler. Böyle bir sürü olasılık söz konusudur. Kaldı ki birçok ülkenin hava kuvvetlerinde buna yönelik eğitimlere önem verilmeye de devam ediliyor.

Dogfight’ın Amaçları ve Önemli Noktaları

Dogfight; düşmanı etkisiz hale getirmek, gövde gösterisinde bulunmak, düşmanı taciz etmek veya silahlarınızı, uçaklarınızı test etmek gibi birçok amaçla kullanılabilir. Dogfight sadece düşmanla gerçekleştirilir algısı da kısmen yanlıştır. Müttefik kuvvetler de birbirini eğitmek amacıyla genelde tatbikatlarda dogfight’a girebilir. Bir de dogfight’ın gidişatını belirleyen önemli faktörler vardır. Uçağın performans karakteristiği, (hangi hızda optimum dönüş oranı, optimum tırmanış oranına sahip olduğu vb.), G kuvveti toleransı, hareket yarıçapı, pilotun eğitimi, pilotun durumsal farkındalığı it dalaşında önemli faktörlerin başında gelir. Uçağın sahip olduğu kinetik ve potansiyel enerjisinin iyi kullanılması ve kovalamayı bilmek kadar kaçmayı bilmek de önemlidir.

Dogfight’ta Kullanılan Bazı Manevralar

Bir dogfight anında yapılan manevralar; düşman uçağın size göre konumu, sizden üstün veya zayıf olan özellikleri, uçağınızın kabiliyeti, muharebe sahasındaki koşullar ve sizin ne yapmak istediğinize bağlı olarak çok çeşitlidir. Bu manevralar, rakip aynı şeyi yapmadan önce bir düşmanın arkasına veya üstüne geçmek amacıyla yapılır. En avantajlı konuma sahip savaş pilotu, genellikle rakibin üstünde veya arkasındadır ve genellikle bu konumda saldırgan olarak adlandırılır. Dezavantajlı konumdaki pilot ise genellikle rakibin altında veya önündedir ve defans olarak adlandırılır. Ben sadece daha yaygın olarak bilinen birkaç manevra hakkında kısa bilgiler vermek istiyorum.

Kafa kafaya ilk karşılaşmada genel olarak yapılan “one circle fight” ve “two circle fight” olarak adlandırılan 2 hareket vardır. Diyelim ki düşman uçak sizden daha hafif ve çevik, bu durumda düşmanın bizden uzaklaşmasını istemeyiz. Yani one circle fight tercih edilir. Tam tersi durumlarda ise two circle fight tercih edilir. Bir de vertical fight var. İki uçak da burnunu yere 90° açıyla kaldırarak uçuşa devam eder. En çok havada tutunabilen, en son düşmeye başladığından dolayı diğer uçağın arkasına geçer ve atışını yapar.

Kovalama durumunda atakta olan taraf, savunana çok yakınsa “High Yo-Yo”; çok uzaksa “Low Yo-Yo” manevraları kullanır. Bazı durumlarda defanstaki taraf, düşmanın nişangahından uzaklaşmak için “Break” olarak adlandırılan manevrayı kullanır. Bunlar gibi daha nice manevra savaş sahasında kullanılır.

Evet, sizlere dogfight hakkında olabildiğince net ve özet bilgiler vermeye çalıştım. Umarım okurken zevk almışsınızdır. Bu yazıya ayırdığınız zaman için teşekkürlerimi sunuyorum. Görüşmek üzere…