Rusya Ukrayna Savaşı ve İHA'lar
Sovyetler Birliği‘nin 1991 yılında dağılması ile birlikte Rusya, Ukrayna hep çekişme içerisinde oldular. Ukrayna bağımsılığının ardından Batı ve NATO ile yakın ilişkiler içerisinde bulunduğundan dolayı Rusya bu durumu kendi için bir tehdit olarak görmeye başladı.
2013 senesine kadar kimi zaman çatışmalar olsa da büyük çaplı bir harekat olmamıştı ancak Rus Hükümeti yanlısı Viktor Yanukoviç, seçimlerde Ukrayna’yı AB’ye (Avrupa Birliği) gireceğini vaat ederek Ukrayna halkını kandırıp başkan olmuştu. Rusya’nın kuklası olan Viktor Yanukoviç AB tarafından gelen Avrupa Birliği üyelik davetini reddetmesi üzerine halk meydanlara indi. Tepkiler ülkede birçok yerde yayıldı ve “92 Gün Savaşı” meydana geldi. Eylemler 21 Kasım 2013’te başlayıp 22 Şubat 2014’e kadar yani Yanukoviç’in Ukrayna’dan kaçıp Rusya’ya sığınmasıyla son buldu. Yanukoviç’in yerine gelen batı yönelimli hükümet geçi olarak ülkeyi devraldı. Kırım’daki Rus yanlıları bunu fırsat bilip harekete geçmeye başladılar. Kırım Yarımadası’nda askeri üniformaları kişiler dolaşıyordu ancak üzerlerinde ne bir bayrak ne de bir işaret yoktu. Kendilerine “Yeşil Adamlar” diyorlardı. Yeşil Adamlar Kırım Özer Cumhuriyeti Parlamento binasını da ele geçirdi. Yeşil Adamlar, Kırım’ın Rusya’ya bağlanması konusunda referandum yaptı ve sonuç Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasına sözde Ukrayna vatandaşları evet dedi. Kırım’ın yasa dışı ilhakını kabul eden Rusya hemen ordularını Kırım’a konuşlandırdı ve yasa dışı ilhakı gerçekleştirdi. Bugünkü savaşın temelini aslında böylelikle 2014’te atmış oldu.
2014’te Kırım’ı savunmak için askerlerinin ve teçhizatlarının güçsüzlüğünden ders alan Ukrayna ordusunu modernize etmeye ve yeni teknolojilerle geliştirmeye dört elle sarıldı. Şu anki savaşta çok önemli bir konumda olan dronlar da dahil. Ukrayna ordusu, savaşın başında Türk yapımı Bayraktar TB-2‘ler ve hobi amaçlı kullanılan sivil dronlarla Rusya’ya ciddi bir şekilde zarar vermesiyle Rus ilerleyişini yavaşlatmış oldu. Artık savaş tankların siperlerin önünde değil daha çok bir grup askerin avuç içi boyutunda dronları kontrolünde gerçekleşiyor. Kulağa biraz gerçekdışı gelebilir ama şöyle bir örnek gösterelim: Ukrayna ordusuna mensup Dimitro Podvorçanski ve ekibi sadece dronlarla bir tank, üç ya da dört top, iki hava topu mevziisi ve beş ya da altı mühimmat ikmal deposu imha etmişler. Bundan da göreceğimiz üzere artık dronlar günümüz savaşlarında daha yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmış oldu. Savaş artık şöyle bir hale geldi; iki tarafta birbirinden kilometrelerce uzakta ve birbirlerini yok etmek için hiç yaklaşmadan görme ve saldırma yeteneği veren insansız hava araçlarıyla karşı tarafı yok etmek için uğraşıyorlar.
İHA neden bu kadar çok tercih ediliyor? Sebebi basit insansız hava araçlarının maliyeti havaya füze ateşlemenin maliyetinin yarısı kadar. Maliyetinin bu kadar düşük olması Ukranya ordusunun gözdesi haline geldi. Ordu içinde “Ochi” (Ukraynaca “gözler”) adında keşif amaçlı insansız hava aracı timleri birimi oluşturdular. Ochi ekipleri, sivil araçlarla cephe hattına yakın yerler seçerler ve dronlarını hazırlayıp uçururlar. Dronların gördükleri yakındaki tugaylara aktarırlar. Ochi ekipleri savaşta topçu ekipleriyle sürekli iletişim halindedir. Topçu birimlerine Rus ordusunun üslerinin koordinatlarını sağlar ve topçu ekiplerinin üslere saldırısını gerçek zamanlı olarak izlerler. Gelelim dronların maliyetine. Ukrayna’daki savaşı bu kadar özel kılan, genellikle küçük, ucuz ve artık her yerde bulunan bu sivil insansız hava araçları. Bu savaşa kadar bu kadar başarılı gözlemleme ve bu gözlemleme sayesinde de bu kadar başarılı topçu atışları yapılamamıştı. Ukranya ordusunda olan bir sivil dronun maliyetini örnek alalım: DJI MATRICE 300 RTK markalı bir insansız hava aracı 40.000 dolara mal oluyor ve bu da onu en ucuz savaş araçlarından biri yapıyor. Çin’de üretilen Matrice 300 ise 4.000 dolardan daha ucuza mal oluyor.
Askeri sınıf dronlar ise örneğin Türk yapımı Bayraktar TB2-yaklaşık 5 milyon dolara mal oluyor. Rus Ordusu tarafından kullanılan İran yapımı Shahed-136 ise 20.000 dolara alınabiliyor.
Dronların neden bu kadar tercih edildiğini birkaç basit örnekle sizlere anlatmaya çalıştım. Gelecekte yeni teknolojilerle birlikte savaşlar toprakta değil havada gerçekleşecek gibi gözüküyor.
