SUSUZ DENİZ ; DEYDASIZ GELECEK

tarafından Halil Yıldız
3 yorumlar 437 görüntüleyenler

Merhaba arkadaşlar;

Bu yazıda DATA hakkında konuşmaya devam edeceğiz. Şimdiden iyi okumalar…

 

Bilgi piramidini daha önce duymuş muydunuz?  Tek veri işlenebilir mi? Otomasyon olasılıklar üzerine mi kurulur, yoksa oranlar üzerine mi? DATA’nın işlenmesi matematiksel aklı mı yoksa aritmetik aklı mı gerektirir? Evrendeki ilk DATA neydi? Sanal kütüphane kavramı nedir ve ne işe yarar? Tüm bunlarla beraber daha fazlasının cevabı aşağıda!

 

Bilgi piramidi…

Pyramid of Info

Yol ortasında bir robot… Sensörleri ile arabayı gördü, işte bu DATA. Tabi ilkte ne olduğunu anlamadı. Hemen kütüphanesine baktı ve bunun bir araba olduğunu anladı. İşte bu Information. Şimdi bu araba ne yapacak, örneğin; bana yaklaşacak. Bunun adı ise Knowledge. Wisdom nedir? Wisdom işlenmiş verinin son halidir; bilgeliktir. Bilgelik veri olasılıkları üzerine oluşur. Organizmaya yaklaşan bir araba, hızı, o ülkedeki trafik kurallarına uyum oranı vb. bir çok olasılığın X akıl üzerine değerlendirilmesi sonucu bilgelik yani karar oluşur.

Information:

Türkçe’ye malumat veya bilgi olarak çevrilen information kelimesi asıl anlamı ile belirli bir hedef doğrultusunda; verilerdeki gereksiz ve hatalı bilgileri atmayı hedeflemenin adıdır. Onlarca farklı veri kümesinin tek çatı altında toplanmasıdır. Nasıl peki? Bu soruyu sordunuz mu gerçekten? O zaman bu tanım size yetmeyecektir. Knowledge’e geçiş yapalım…

Knowledge:

Çoğu kişi Knowledge için bilgi diyecektir. Fakat bu tanım yanlıştır. Aslında, asıl bilginin en doğru şekilde işlenme işlemine verilen addır. Bu aşama en yoğun aşamalardan biridir. Verilerin alakalı olanlarını bulma, birleştirme ve işlemenin olduğu yerdir. Sadece bunlar ile de kalmaz tabi ki. Doğru bilgiyi nerede, nasıl kullanacağımızın karar verildiği yerdir. İyi bir knowledge dönemi geçiren şirketler her daim daha avantajlıdır diğer rakiplerine göre. Hadi aktif olarak kullanmaya başlayalım…

Descartes; ”Gerçek bilgi; yaparak, denenerek öğrenilen bilgidir.”

Wisdom:

Verinin gelişmiş son aşamasıdır kendisi. Artık vakit icraat vaktidir. Bilgiyi somutlaştırmanın kazançları iyi hesaplanmalıdır. Organizma kendine niçin veya en iyisi ne sorularını bu aşamada sorabilmektedir.

Bir veri tek başına bilgi piramidini oluşturabilir mi?

Bu sorunun cevabı kesinlikle HAYIR! Piramitte gördüğünüz gibi en geniş yeri kaplayan aşama DATA aşamasıdır. Bırakın tek veriyi on binlerce milyonlarca veriden bahsediyoruz bu aşamada. DATA artıkça bilgelik daha da kesin kararlar verebilecek hale gelir. Bir diğer sorumuz ile bu başlığı birleştirmek istiyorum.

Evrendeki ilk DATA neydi?

İnsan beynini çözemediğimiz sürece bu soruyu cevaplamak imkansızdır. Ama bazı kabullerden kimseye zarar gelmez. DATA tarihçesinde ilk DATA 19. yy başlarından itibaren bilim insanlarının doğa ile ilgili kayıtlarından başlar. Batılı bilim insanları ülkelerin sömürdüğü ülkelere gidip oradaki doğayı da incelemeleri üzerine veri gittikçe artmıştır ve doğa ile ilgili bilgiler yavaş yavaş işlenmeye başlamıştır. Yani kısaca tek taştan duvar olmaz, çok taşa dağ dayanmaz.

Otomasyon olasılıklar üzerine mi kurulur, yoksa oranlar üzerine mi?

Nasıl yani? Dediniz büyük ihtimalle. Bu soru yanlış deme ihtimaliniz çok yüksek. Oranlar olasılığın temeli değil mi? Nasıl farklı bir şekildeymiş gibi karşılaştırılabilir? Hadi gelin birkaç cümle ile anlatayım bu yanlışlığı size.

Olasılık 0 ya da 1’dir. Bir olayın gerçekleşmesi veya gerçekleşmemesini sağlar. Oran ise A ve B seçeneği arasındaki alt başlıkların olma ihtimalidir. İlk bakıldığında sanki DATA oranmış gibi gelebilir. Ama hedef her zaman olasılıktır. Yani aritmetik akıldır. Aritmetik aklın ne olduğunu kendi başlığı altında detaylıca konuşuruz.

DATA beraberinde oranları getirir, oranlar da beraberinde olasılığı getirir. En azından hedefi odur. Otomasyon oranlar üzerine kurulur ama ütopyasında hep olasılık vardır.

DATA

DATA’nın işlenmesi matematiksel aklı mı yoksa aritmetik aklı mı gerektirir?

Aritmetik akıl matematik dünyasının bir dalıdır sadece. Bu akıl ile bakılan dünyada her an rakamlar ve oranlar vardır. Kesinlik kelimesi sözlüklerde pek bulunmaz bu akıl için. %51’in her daim %49’a göre gerçekleşmesi daha muhtemeldir. Fakat matematiksel akıl bu durumu reddeder. Matematiksel akıl matematiğin tüm dallarının bir anda kullanılma sanatıdır.

Eğer araba çarpma ihtimali %51 ise aritmetik akla göre geçmemeniz gerekir. Fakat matematiksel akıl buna anlık olarak cevap veremez, biraz düşünür ve öyle karar verir. Eğer ki tüm ilkeleri ile uyuyorsa bu durum size geçmeyin cevabını verecektir. Ama herhangi bir durum bunun aksini söylüyorsa orada makinelerin şimdilik algılayamayacağı muhakeme gerçekleşir. İnsan beyninde bu durum hala çözülebilmiş değildir. Örneğin bir coin alacaksınız. Aritmetik akıl oranlara bakar ve yükselecekse al der. Matematiksel akıl ise döneme, ülkeye, dünyaya, araştırmaya ve nicelerine detaylıca bakar, karar verir. DATA biliminde aritmetik akıl önemlidir fakat matematiksel akıl makinelere kazandırıldıkça muhakeme yeteneği de beraberinde gelecektir. Ve bu hedeflenen bir durumdur.

Sanal kütüphane kavramı nedir ve ne işe yarar?

Sanal kütüphane kavramı şu an için internetten gezilebilen müzeleri aklınıza getirmesin. Bahsedeceğimiz yazılım dillerinin data havuzları; kütüphaneleri. Bu kütüphaneler yazılım dilleri aracılığı ile hiç bilmediğiniz bir konudaki DATA’ları bilinen komutlar ile çağırmanızı sağlar. Genelde işlem kolaylığı diye bilinse de bu denli basit değildir. Bu kütüphaneler ile yazılım dilinin size sağladığı olanaklar sınırında her şeyi yapabilirsiniz. Mesela şu an için günümüzde çok ünlü olan dillerden birini inceleyelim; Python kütüphanelerinin bazıları:

Python Library

  1. Numpy: Çok boyutlu dizilerle ve matrislerle çalışmamıza yardım eden ileri düzey matematiksel işlemler yapabileceğimiz bir kütüphanedir.
  2. BeautifulSoup: HTML veya XML dosyalarını işlemek için oluşturulmuş güçlü ve hızlı bir kütüphanedir.
  3. Pygame: Python’ ın oyun programlama denince akla ilk gelen kütüphanelerindendir. Pygame ile grafiksel şekiller çizmek, animasyon hazırlamak, ses dosyası oynatmak mümkündür ve yazılan oyunlarda klavye, fare, oyun kolu ile etkileşim kurulabilir.

Bir önceki yazım;

https://blog.egesavtek.com/abd-cin-iliskileri-6/

 

Yayınlanacağı bir diğer platform;

https://nutzentech.com/blog/

 

Beğeneceğinizi düşündüğümüz yazılar

3 yorumlar

Avatar
Kerem 20 Haziran 2021 - 23:54

Çok iyi, ilişkilendirmelere uygun anlatım çok beğendim.

Avatar
Hasan 22 Haziran 2021 - 19:35

Bu serini sevdim. Yazılım dillerinden daha detaylı bahseder misin?

Avatar
nevzat 26 Haziran 2021 - 04:20

neden sadece senin yazılarına yorum geliyor?

Yorumlar Kapalıdır.