Satın Alınamayan Uçak F-22 Raptor

tarafından Mehmet Ulaş Akduman
1 yorum 691 görüntüleyenler

Lockheed Martin firmasının “F-22 Raptor hava hakimiyetini tanımlar. 5.Nesil F-22’nin gizli, hız, çeviklik ve durumsal farkındalığın eşsiz kombinasyonu, ölümcül uzun menzilli havadan havaya ve havadan yere silahlarla birleştiğinde, onu dünyadaki en iyi hava hakimiyeti savaşçısı yapar. ” diyerek tanıttığı F-22 Raptor yani Türkçe adı ile “Yırtıcı Kuş” Amerikan Hava Kuvvetlerinin Göz bebeği fakat ilk üretildiği andan itibaren o kadar çok beğenildi ki istenilse bile uçak satın alınamıyor.

Şu an Amerikan Hava Kuvvetlerinin envanterinde bulunun, dünyada bulunan en güçlü ayrıca en pahalı savaş uçağı olma özelliğini elinde bulunduran F-22 Raptor oldukça farklı özelliklere sahip. Uçak dünyada ilk üretilen 5. Nesil savaş uçağı olma özelliğini elinde tutuyor. F-16‘ların üretilmesinin ardından stealth(gizlilik) ve teknolojik açıdan daha üstün bir uçak ihtiyacı duyan Amerikan hava kuvvetleri açtığı ihale ile Lockheed Martin ve Northrop Grumman firmaları arasında bir seçim yapması gerekiyordu. Yapılan prototip modeller Lockheed Martin firmasının YF-22 ve Northrop Grumman firmasının ise YF-23 modeli idi. Stealth karakteri daha düşük olmasına karşın zamanının ihtiyaçları göz önüne alındığında Amerikan hava kuvvetleri seçimini YF-22’den yana kullandı. Bu seçimin yapılmasında en önemli faktörün YF-22’nin daha üstün olan manevra kabiliyetine sahip olması olduğu söylense de bazı kaynaklarda zamanın rütbeli askerlerinin Lockheed Martin ile araları iyi olduğu için ihalinin Lockheed Martin’e verildiğini yazıyor.

F-22’nin seçilmesinin ardından ilk sipariş olarak 750 adet sipariş verilmiştir. Fakat daha sonra birim maliyetinin çok yüksek olması, bakım masraflarının fazlalığı ve operasyona hazırlık süresinin fazla olması nedeniyle siparişler yıllar boyunca 187 adete kadar indirilmiştir. Toplam maliyetinin 67 milyar dolar gibi bir rakam olduğu düşünüldüğünde sipariş sayınının azaltılması mecburi hale geliyor. Uçağın bu kadar pahalı ve bakım maliyetinin fazla olmasının nedenleri ise oldukça basit: kendi klasmanında üretildiği ve gelecek yıllarda en iyi özelliklere sahip savaş jetlerinden biri olması.

İlk uçuşunu 7 Ekim 1997 de yapan Hava-hava avcı olarak tasarlanan ve düşük radar görünürlüğü ile ilk 5.nesil savaş uçağı olma özelliğini elinde bulunduran F-22 ABD hava kuvvetlerinde birim maliyeti olarak en pahalı uçak olarak geçiyor. Türk Hava Kuvvetlerinin kullandığı F-16’ların satış fiyatı ortalama olarak 18 milyon dolardı, F-22 de ise bu fiyat 140 milyon dolar gibi bir fiyata kadar çıkabiliyor. F-22 17 Ocak 2003 tarihinde göreve başladı ve 2011 yılında program sonlandırıldı ve son F-22 2012 yılında teslim edildi.

Tamamen stealth olma özelliği taşıyan F-22 çok düşük bir radar izine sahip. Bunun nedeni ise dış kaplamada özel olarak kullanılan boya ve malzeme kalitesi. Bu boya ile uçağı izlemek amacıyla gönderilen sinyaller uçak tarafından emilmesi sağlanıyor böylelikle uçağın radardaki görünürlüğü azalmış oluyor. Fakat bu boyanın sürekli olarak yenilenmesi ve bakımının yapılması şart.  Şöyle ki, F-22 ile 1 saat uçuş yapıldıktan sonra ortalama olarak 30 saatlik bir bakım süresine ihtiyacı var. Maaliyet olarak ise saatlik uçuşunun 44 bin dolar gibi yüksek rakamlara ulaştığı çoğu kaynak tarafından doğrulanıyor. Ayrıca normal savaş jetlerinden farklı olarak bütün silahlarının gövde altındaki silah istasyonlarında taşıyor ve bu istasyonlar sadece roketler ve bombalar kullanılacağı zaman kısa bir süreliğine açılıyor, böylece hem roket ve bombalardan dolayı oluşan radar izi azaltılmış oluyor hem de hava sürtünmesini azalttığı için uçağın çıkabileceği maksimum hız arttırılmış, yakıt tüketimi gibi değerler ise azaltılmış oluyor. Bu özellikler sayesinde uçak ses hızını aşarak stealth olarak uçuşunu gerçekleştiriyor. Uçağın maksimum hızı ise 2414 km/h olarak açıklanmış.

Uçağın seçilmesinin en büyük nedenlerinden biri ise manevra kabiliyeti idi. Çift dikey stabilize kullanan uçak yüksek dönüş kabiliyetine sahip. Bunlardan ayrı olarak motor çıkışlarında kullanılan itki yönlendirme sistemi ile motordan çıkan gazla istenilen yönde değiştirerek uçak üst seviyede manevra kabiliyetine kavuşturuluyor. Bu teknoloji ayrıca Rus savaş jeti Su-30 modelinde de kullanılmıştır.

F-22’de kullanılan 2 adet Pratt&Whitney f119-PW-100 ile afterburner yapmadan 2400 km/h hıza kadar çıkabiliyor. Bu uçak hem çok güçlü hem de oldukça ekonomik. F-22 bu motorlar ile 3200 km menzile sahip ayrıca 60.000 feet (18.2 km) irtifaya kadar operasyonlarını başarı ile gerçekleştiriyor. Bu motorlar son zamanlarda üretilen ve kullanılan en verimli ve en güçlü jet motorlarından biri olarak kabul edilmektedir.

Bu kadar yüksek teknoloji ürünü bir uçakla alakalı çoğu bilgi güvenlik nedeni ile halen açıklanmış değil. Zaten F-22 üretilirken elde edilen bilgiler F-35 gibi diğer savaş jetlerinde kullanılıyor. Uçak ayrıca 18.80 m boya ve 13.56 m kanat açıklığına sahip. Yerden yüksekliği 5.09 m olan uçağın boş ağırlığı 14.379 kg, boş ağırlığı 25.107 kg, maksimum kalkış ağırlığı ise 36.288 kg.

İlk uçuşunun üzerinden 23 sene geçmesine rağmen halen çoğu alanda lider konumda olan F-22 Raptor çok pahalı da olsa yeni nesil gizli teknolojiye sahip muhteşem bir uçaktır ve ilerleyen yıllardan çoğu uçak üreticisine ve insana ilham kaynağı olamaya devam edecektir.

 

Kaynak-1: http://www.kokpit.aero/f-22-de-teknoloji-azizligi

Kaynak-2: https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-22_Raptor

Kaynak-3: https://www.airforce-technology.com/projects/f22/

Beğeneceğinizi düşündüğümüz yazılar

1 yorum

F22 Raptor Model Uçak Atölyemiz — Ege Savtek Blog 8 Nisan 2020 - 18:10

[…] Raptor hakkındaki yazımıza buradan […]

Yorumlar Kapalıdır.