HAVADAN YAKIT İKMALİ

tarafından Kadir Uteş
0 yorum 701 görüntüleyenler

HAVADAN YAKIT İKMALİ NEDİR :

Havadan yakıt ikmali uçuş esnasında  bir uçaktan başka bir uçağa yakıt transferi işlemidir. İlk havadan yakıt ikmali işlemi 27 Haziran 1923’te yapıldı ve bu konsept yaklaşık yüz yıldır aynı basit mantık ile varlığını sürdürmeye devam ediyor. 


Havadan yakıt ikmali genelde askeri havacılıkta kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem farklı tür görevlerde farklı avantajlar sağlayabilir ve bir hava kuvveti için kuvvet çarpanı niteliğinde olan önemli bir yetenektir. Bir savaş uçağının taşıyabileceği sınırlı miktarda faydalı yük vardır. Bu yük yakıt, mühimmat, elektronik harp veya keşif podları olabilir.

Görevin türüne ve uçağın kabiliyetlerine göre bu yükün dağılımı belirlenir. Ancak yakıt ve uçuş menzili konusu bazı durumlarda görevin yapılmasına engel teşkil edebilir. Uçakların kağıt üzerindeki harekat yarıçapları pratikte pek de geçerli değildir. Çünkü kalkıştan sonra belirli kalkış paternleri izlenmeli, ikili, dörtlü veya farklı formasyonlarda görev kolları oluşturulmalı, bölgeye intikal gerçekleştirilmeli ve dönüşte de olası acil durumlar için yakıt kalmalıdır.

Teorik olarak 500 mil harekat yarıçapı olan bir uçak pratikte 350 millik bir harekat yarıçapına sahip olabilir. Bu durumda uçağın menzilini artırmanın yolu havada yakıt ikmali yapmaktır. Bu sayede uçak daha fazla yakıt almak yerine daha çok faydalı yük  ile kalkış yapabilir ve  kalkıştan sonra havada yakıt ikmali yaparak görevi başarı ile yerine getirebilir. Bu sebeple modern hava kuvvetleri bu konuya büyük önem vermektedir. Gece ve gündüz her türlü koşulda havadan yakıt ikmali yapılabilmesi için sürekli olarak eğitimler yapılmaktadır. 

 


Kullanılan Yöntemler:

 

Günümüzde havadan yakıt ikmali için iki yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan ilki ve yaygın olanı sepet tekniğidir. Bu teknikte tanker  uçağın iki kanat ucundan ve gövdesinden, ucunda sepete benzer bir aparat bulunan hortumlar sarkıtılarak aynı anda toplam üç uçağa kadar yakıt ikmali yapılabilmektedir. Sepet tekniğinin avantajı aynı anda birden çok uçağa yakıt ikmali yapılabilmesi, uçaklar haricinde helikopterlere de yakıt ikmali yapılabilmesi ve de özel olarak tanker görevi için tasarlanmış bir uçak yerine C-130, A-400 M gibi nakliye uçaklarının da çeşitli modifikasyonlar yapılarak havadan yakıt ikmali için kullanılabilmesidir.

İkinci bir yöntem ise boom tekniğidir. Bu teknikte yakıt alacak uçak tanker uçağa yaklaşıp sürat ve irtifasını ayarladıktan sonra,  bir operatör tanker uçaktan çubuğa benzer bir aparatı kontrol ederek yakıt ikmal işlemini gerçekleştirir. Boom sistemi yalnızca ABD Hava Kuvvetleri için tasarlanmış uçakların havada yakıt ikmali yapabilmesini sağlar ve bu görev için tasarlanmış özel bir tanker uçak gerekir. Sepet tekniğine göre avantajı üç kat daha kısa sürede yakıt ikmalinin tamamlanabilmesi ve meteorolojik şartlardan daha az etkilenmesidir. 

 


Türk Hava Kuvvetlerinin Havadan Yakıt İkmali Yeteneği:

Adana İncirlik’te bulunan 10. Tanker Üs Komutanlığı, Muharip Hava Kuvveti ve Hava Füze Savunma Komutanlığına bağlıdır. Bu üsse bağlı 101. filo 1995 yılında kurulmuştur. İlk etapta iki adet KC-135 R uçağı kiralanmıştır. Günümüzde filo bünyesinde yedi adet KC-135 R tipi tanker uçak görev yapmaktadır. Bu uçaklar Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde görev alan F-16, F-4 ve E-7 uçaklarına yakıt ikmali yapabilmektedir. Bu sayede Türkiye’nin herhangi bir noktasından kalkan uçaklarımız herhangi bir menzil ve zaman kısıtlaması olmaksızın görev icra edebilmektedir. Bu da Libya, Suriye, Irak ve Doğu Akdeniz üzerinde uzun süre  görev yapılabilmesini mümkün kılmaktadır. Bölgedeki hava üstünlüğü dengeleri açısından da havada yakıt ikmal yeteneği Türk Hava Kuvvetlerinin yeteneklerini ve caydırıcılığını artırmaktadır.

 

Kaynaklar :

https://tr.wikipedia.org/wiki/Havada_yak%C4%B1t_ikmali

https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/turk-hava-kuvvetleri-nato-ucagina-ilk-kez-gece-gorevinde-havada-yakit-ikmali-yapti/2125711

https://www.boeing.com.tr/urunler-ve-hizmetler/savunma-uzay-ve-guvenlik/kc-135-stratotanker.page

 

Beğeneceğinizi düşündüğümüz yazılar