DEPREM SIRASINDA VE SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER
Deprem nedir ve Türkiye coğrafyasında neden çok yaşanır?
Deprem, Türkiye coğrafyasında sıkça yaşanan bir Afet’tir. Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya halk arasında zelzele olarak da bilinmektedir. Deprem, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Türkiye 3. Jeolojik zamanda oluşmuştur. Bu yüzden de diğer kıtalar ve bölgelere nazaran Türkiye coğrafyasında sıklıkla depremler yaşanmaktadır. Çünkü Türkiye’nin bulunduğu Anadolu levhası; Karadeniz levhası, Avrasya levhası, Arap levhası, Afrika levhası ve Ege levhası tarafından çevrelenmektedir. Bu saydığımız levhaların sürekli hareket halinde olmasından dolayı Türkiye’de oldukça fazla deprem yaşanmaktadır. Örneğin, AFAD Deprem Dairesi tarafından 2021 yılı içerisinde ülkemiz ve yakın çevresinde 23.756 deprem kaydedilmiştir.
Deprem sırasında kapalı bir mekân içerisinde yapılması gerekenler
- Öncelikle kesinlikle panik yapılmamalıdır. Panik olan birisi doğru düşünemez ve yanlış karar almaya meyillidir.
- Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır.
- Hayat üçgeni oluşturmak için, en yakınınızdaki sağlam bir eşyanın yanına cenin şeklinde, eliniz başınızın üzerinde çömelirseniz, üzerinize devrilebilecek cisimler çatı görevi görür. Bu sayede oluşan üçgen şeklindeki boşlukta hayatta kalabilirsiniz.
- Hayat üçgeni oluşturmak için güvenli bir yer bulup, diz üstü çöküp, baş ve ense bölgesini koruyacak şekilde kapanıp, düşmemek için sabit bir yere tutunmak gerekir.
- Kesinlikle merdiven, asansör kullanılmamalı, pencere ve balkonlardan uzak durulmalıdır.
- Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun korumaya alınmalıdır.
- Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa altlarında veya yanında; koridorda ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır
- Deprem sırasında metro veya tren içerisindeyseniz gerekmedikçe metro ve trenden inilmemelidir. Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunmalı, metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.
Deprem sırasında açık alanda yapılması gerekenler
- Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşılmalıdır.
- Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olunmalıdır.
- Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmamalıdır. Böyle bir ortamda bulunuluyorsa seri şekilde güvenli bir ortama geçilmelidir.
- Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.
Deprem sonrasında kapalı alanda yapılması gerekenler
- Önce kendi emniyetinizden emin olun. Sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin.
- Depremlerden sonra çıkan yangınlar oldukça sık görülen ikincil afetlerdir. Bu nedenle eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Hemen binayı terk edin.
- Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza doğru harekete geçin.
- Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla size yapılacak uyarıları dinleyin.
- Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.
- Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır.
- Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir.
- Artçı depremler sırasında da ana depremde yapılması gerekenler yapılmalıdır.
Deprem sonrasında açık alanda yapılması gerekenler
- Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.
- Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durun.
- Önce yakın çevrenizde acil yardıma gerek duyanlara yardım edin.
- Yardım çalışmalarına katılın. Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, hamileler ve engellilere yardımcı olun.
Yıkıntı altında mahsur kalındığında yapılması gerekenler
- Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.
- Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın.
- Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak için çaba gösterecektir.
- Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutun.
- El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.
- Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.
