Hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği… Bütün bunlara karşı tek bir silah: Ağaç. Ağaçların ne kadar faydalı olduğunu hepimiz duymuşuzdur. Çevreye olan inanılmaz faydaları bir yana, psikolojik faydalarını bile sayarak bitiremeyiz. Artık o kadar çok beton görüyoruz ki, biraz kafa dinlemek istediğimizde, şehrin stresinden kurtulmak istediğimizde ilk aklımıza gelen şeylerden biri doğayla, ağaçla, toprakla buluşmak oluyor. Ancak bizim asıl ilgilendiğimiz kısım çevre. Bu yazıda ağaçların çevreye olan başlıca faydalarını sizler için kısaca derledim. İyi okumalar.
Ağaçlar Oksijen Üretir:
Atmosferde aşırı karbondioksit birikiyor ve iklim değişikliğine katkıda bulunuyor. Bitkilerin yeşil kısımlarının ışık varlığında CO2 (karbondioksit) ve H2O (su) tüketerek organik bileşikler ve O2 (oksijen gazı) ürettiği yani fotosentez yaptığı 1800’lü yıllardan beri bilinmektedir. Bitkiler ürettikleri organik bileşikleri besin olarak kullanırlar ve oksijen gazını havaya salarlar. Bir yılda, 1 dönüm arazideki olgun ağaçlar, arabanızla 40000 km yol aldığınızda havaya salınan kadar karbondioksit emer.
Bilindiği üzere oksijen, canlıların yaşamını devam ettirebilmesi için gereklidir. Yine 1 dönüm arazideki olgun ağaçlar, 18 kişinin 1 yıllık oksijen ihtiyacını karşılar. Yağmur ormanları, dünyanın oksijeninin büyük bir bölümünü ürettikleri için Dünyanın Akciğerleri olarak anılırlar. Dolayısıyla oksijen üretiminin önemli bir bölümünü karşılayan ağaçlar yaşamımız için olmazsa olmazdır. (Not: Oksijenin küresel hava akımıyla seyahat edebileceğini göz önünde bulundurursak, belki de bu yazıyı okurken soluduğunuz oksijen, yağmur ormanlarındaki bir ağaçtan geliyor olabilir.)
Ağaçlar Hava Kirliliğini Azaltır:
Ağaçlar, atmosferdeki ozon, kükürt dioksit, azot dioksit ve karbon monoksit dahil olmak üzere başlıca hava kirletici gazların çoğunu emer ve parçalar. Nasıl ki bizim soluduğumuz havanın içerisinde oksijen dışındaki gazlar da bulunuyorsa aynı şekilde bitkiler de fotosentez sırasında karbondioksit emerken, diğer gazları da soluyarak havadan uzaklaştırır. Bitkiler tarafından emilen bu gazları bitki içerisinde bir dizi biyokimyasal reaksiyon sonucunda zararlı olmayan bileşiklere dönüşür. Adeta doğal filtre niteliğindeki ağaçlar, bize oksijen sağlamakla kalmayıp havayı da temizleyerek çevresine ve insan sağlığına büyük katkılar sağlar.
Ağaçlar Sisleri Giderir:
Kirli hava ve havada asılı kalan su partikülleri ısıyı hapseden, görüş menzilini düşüren, solunum yolu rahatsızlıklarına neden olan (nemli) sis oluşumuna neden olur. Hava kirliliği yaratan partiküllerin boyutları küçük olduğu için bulut oluşturmak ya da yağmur olarak yeryüzüne düşmek yerine dağılmış halde havada kalırlar. Büyük ormanlar, nemli pusların bulutlara dönüşmesini tetikleyen bakterilerle birlikte su buharı yayar ve bu pusları önemli ölçüde giderir. Los Angeles’taki ortalama sıcaklıklar, bitki örtüsünün azalması ve ısıyı hapseden yol ve binaların artması nedeniyle son 50 yılda yaklaşık 3.3 derece arttı. Ağaçlar bu filtreleme özelliğiyle ve havaya su buharı salması nedeniyle çevreyi 5.5 dereceye kadar soğutur.
Ağaçlar Toz Fırtınalarını Önler:
Bitki yaşamının sonlandırıldığı ve buradaki toprağın toza dönüştüğü bir sürü alan var. Bu da doğrudan doğruya o çevredeki ekosistemin zarar görmesi ve hava kirliliği demektir. Rüzgarları yavaşlatan, toprağı yerinde ve nemli tutan ağaçlar olmadığı sürece rüzgarlar, toprağı toz halinde çok uzak mesafelere kadar taşıyabilir ve erozyona neden olabilir. Toz fırtınaları Teksas, Arizona, Orta Doğu ve Çin gibi bölgelerin bitki örtüsü olmayan alanlarında büyük problemler yaratır. Bu toz fırtınaları her şeyi tozla kaplayarak arızalara, görüş kaybına, solunum sorunlarına ve daha bir sürü problem ve hastalığa neden olur. İklim değişikliği sebebiyle artan kuraklık yüzünden bu gibi toz fırtınaları her geçen yıl çoğalıyor ve bunun tek çaresi bu alanlara yeterince bitki sağlayarak bir ekosistem oluşturmaktır.
Ağaçlar Su Kirliliğini Önler:
Ağaçlar yağmur sırasında suyu içine alır ve yavaş yavaş gövdesinden köküne doğru göndererek toprağa akıtır. Bu da hem toprağı nemli tutar hem de yağmur suyunun, kirletici maddeleri okyanusa taşımasını engeller. Ayrıca ağaçların oluşturduğu gölge, susuz çimen gibi bitkilerin sahip olduğu suyun buharlaşmasını yavaşlatır.
Ağaçlar Biyoçeşitlilik Sağlar:
Tek bir ağaç yüzlerce böcek, mantar, yosun, memeli ve bitki türüne ev sahipliği yapabilir. İhtiyaç duydukları yiyecek ve barınak türüne bağlı olarak, farklı orman hayvanları farklı habitat tipleri gerektirir. Ağaçlar olmasaydı bu orman hayvanları barınacak bir yere sahip olamazlardı.
Her ne kadar bu sorunlar global sorunlar olsa dahi, değişim küçük adımlarla başlar. Dikeceğiniz bir fidan, sizden sonraki nesile iyi bir armağan olabilir.
Kaynak:
- https://blog.ecosia.org/how-trees-reduce-air-pollution-world-environment-day/
- https://onetreeplanted.org/blogs/stories/trees-clean-air
Diğer yazılarım için;
