BORUN SAVUNMADAKİ GÜCÜ

tarafından Fatıma Yavuz
0 yorum 617 görüntüleyenler

Bor tuzları 4000 yıl önce ilk kez Tibet’de kullanılmıştır. Daha sonra Babilliler, Yunanlılar, Araplar ve Romalılar gibi çeşitli uygarlıklar tarafından kullanımı devam etmiştir. Bu uygarlıklar ilaç yapımı, arena temizliği, mumyalama gibi günlük yaşantılarından tutun değerli eşyaların ergitilmesi gibi mühendislik ihtiyaçlarına kadar hayatlarının her alanında bordan yararlanmışlardır.

Peki günümüz modern dünyasındaki yeri nedir?

Dünyada ham madde kaynaklarının hızla tükenmesi ve sanayinin birçok dalında kullanılması sebebi ile borun her geçen gün önemi artmaktadır. Dünya bor rezervinin %73’üne sahip olan Türkiye listede ilk sırayı alırken arkasından sırası ile Rusya, Güney Amerika ve Amerika Birleşik Devletleri takip etmektedir.

Türkiye’deki bor madenlerinin Doğu Roma imparatorluğu devrinden beri bilinmekte ve kullanılmakta olduğu bilinmesine rağmen 1850’lerde  ABD dünya bor gereksinimini karşılayan birinci ülkedir. Ülkemizde MTA ve Etibank gibi yerli kuruluşlar 1935 yılında arama ruhsatlarını almışlar, 2.Dünya Savaşı’ndan sonra arama faaliyetlerini yaygınlaştırmışlardır. 1978 yılında bor madenlerinin devletçe işletilmesi kararından itibaren de madencilik, yatırım, üretim ve pazarlama konusundaki tüm aktiviteler Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir.

Bor madeni

Bor madeni ilk bakışta beyaz bir kayayı andırır. Çok sert ve ısıya dayanıklıdır. Bor ilavesi çeliğin sertlik ve mukavemetini arttırmaktadır. Borlu çeliklerin sertleşebilme kabiliyetleri daha yüksektir. Uçak ve havacılık endüstrisinde bor kullanımı giderek artan bir seyir izlemektedir. Aerodinamikteki gelişmeler, yüksek hız kanat uygulamaları, yüksek ısıya dayanıklı gövde, düşük ağırlık yüksek kapasite ve benzeri uygulamalar üzerinde yürütülen tasarım ve geliştirme çalışmaları kompozit malzeme kullanımını yaygınlaştırmıştır. Bor fiber kompozitleri, hava ve uzay araçlarının üretiminde kullanılan ilk ileri kompozit malzemedir. Bor fiber kompozit alüminyumlar uçakların ve roketlerin gövdelerinde kullanılmaktadır. Sürtünme, basınç ve darbeye dayanıklı bu malzemeler hız, manevra ve uçuş koşullarına çözüm üretmekte ancak zırh koruma görevi yapamamaktadır.Bu duruma çözüm olarak bor karbür geliştirilmiştir.

Bor Karbür

bor karbürElmas ve kübik bor nitrürden sonra gelen en sert malzemedir. Bazen aşırı sertliği için siyah elmas olarak adlandırılır. Kimyasal ve mekanik korozyona karşı mükemmel bir dayanımı vardır. Bor karbür zırh, zırh çeliği ile karşılaştırıldığında %70 daha hafiftir. Bu nedenle ağırlığın çok önemli olduğu koruyucu yelek ve helikopter imalatında yoğun olarak tercih edilmektedir. Balistik koruma alanında dünyadaki en ileri teknolojidir. Ayrıca ülkemizin yerli sermaye ve Türk mühendisliği ile üretilen Altay tankını diğer tanklardan ayıran bir özelliği ise bor karbür zırh teknolojisinin kullanılmasıdır.

 

bor tesisi

Tüm bu gelişmelerin neticesinde  Çin ve Almanya’dan ithal ettiğimiz bor karbürü üretmek ve elimizdeki bu cevheri fırsata dönüştürmek için Eti Maden, SSTEK, Bor Savunma Teknolojileri ve Roketsan’ın ortak olduğu TRBOR A.Ş. kuruldu. Bunun için 25 Ekim 2019′ da Bandırma’da bor karbür tesisi için temel atıldı. 24 ayda tamamlanması planlanan tesiste savunmada stratejik üstünlük elde etmek için helikopter pervanesi, bombardıman uçaklarındaki kaplama, zırh ve kurşun geçirmez yelek üretilecek.

 

Beğeneceğinizi düşündüğümüz yazılar